OSMANLI İMPARATORLUĞUNU PAYLAŞMA PROJELERİ (GİZLİ ANTLAŞMALAR)
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın son derece ağır koşullarda imzalanması bir rastlantı değildir. Çünkü antlaşma devletleri I.Dünya savaşı sırasında yaptıkları gizli antlaşmalar ile Osmanlı Devleti’ni kağıt üzerinde paylaşmışlardı. Bu antlaşmalar Mondros Antlaşmasının uygulanması süresince ortaya çıkmıştır.
İSTANBUL ANTLAŞMASI (18 MART – 10 NİSAN 1915 )
İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanmış olup daha çok Rusya’yı memnun etme çabası güdüyordu. Buna Göre:
Boğazlar Midye-Enez çizgisine kadar, Trakya, Gelibolu yarımadası, Sakarya ırmağına kadar Kocaeli yarımadası ile İmroz ve Bozcaada savaştan sonra Rusya’ya bırakılacaktı.
LONDRA ANTLAŞMASI (26 NİSAN 1915 )
Anlaşma devletleri İtalya’yı da yanlarına çekmek için onunla Londra’da bir antlaşma yapmışlardı. 16 maddelik bu antlaşma hükümleri Osmanlı’ya ilişkindi. Buna göre Anlaşma devletleri İtalya’nın işgali altında bulunan Rodos, On iki adayı ona bırakıyor Bingazi ve Derne bölgelerinde Osmanlıların sahip oldukları hakların ona geçmesini kabul ediyorlardı.
Türkiye Asya sının paylaşılması durumunda Antalya yöresinde bir pay vermeyi vaat ediyorlardı. Ancak İtalya’ya bırakılacak yerlerin sınır saptamaları Fransız ve İngiliz çıkarlarına uygun olacaktı. Türkiye Asya sının işgali durumunda Antalya bölgesine bitişik arazi İtalya’ya verilecek ve İtalya buraları işgal hakkına sahip olacaktı.
SYKES PYKOT(PICOT) ANTLAŞMASI (26 NİSAN – 9 MAYIS 1916 )
İngiltere, Fransa ve Rusya’nın I. Dünya savaşı sonrasında Osmanlı topraklarını aralarında paylaşmak amacıyla imzaladıkları antlaşmadır. Buna göre; İtalya’ya pay verip yanlarına çeken Antlaşma devletleri Arap Yarımadası ile birlikte Güney ve Güneydoğu Anadolu da bu devletlerce bölüşülüyor yine bir Arap Hilafeti ve onun hemen yanında özel yönetime sahip Filistin öngörülüyordu.
İngiltere’ ye: Ürdün, Irak (Bağdat ve Basra illerini içeren Güney Irak)
Fransa’ya: Suriye,(Halep, Şam’ın bir kısmı Cebelilübnan sancağının tamamı) Beyrut Kuzey Irak, Adana , Mersin’den Mardin’e kadar uzanan bölge ile Çukurova’dan Sivas’a kadar uzanan iç bölgeler Harput’un bir kısmı
Rusya’ya: Boğazlar ve Doğu Anadolu’nun verilmesi kararlaştırılmıştır. Van ,Erzurum, Trabzon ve Bitlis illerinin doğu bölümlerini Sivas, Harput, Diyarbakır illerinin bir kısmı.
Rusya’nın I. Dünya savaşından çekilmesi üzerine bu paylaşma planın da değişiklik olmuştur. Rusya’nın payına düşen boğazlarda uluslar arası bir komisyon kurmayı Doğu Anadolu da ise kendilerine bağlı bir uydu Ermeni devleti yaratmayı hedeflemişlerdir.
MAC – MAHON ANTLAŞMASI
Mısırdaki İngiliz valisi Mac- Mahon un Hicaz Emiri Hüseyin’le Osmanlıya karşı isyan ettikleri takdirde Arap bağımsızlığının onaylanacağına dair imzaladığı bir antlaşmadır.
SAİNT JEANDE MAURİENNE ANTLAŞMASI (17-19 NİSAN 1917 )
İtalya Sykes –Pıcot’u duymuş 1915 tarihli Londra antlaşması gereğince kendisine verilecek yerlerin tespitini istemiştir. İngiltere ve Fransa’nın İtalya’yı Almanya’dan ayırarak kendi taraflarına çekmek istemleri sonucunda böylece İngiltere, Fransa ve İtalya arasında bir anlaşma imzalandı. Bu antlaşmayı ülkesindeki ihtilal nedeniyle imzalamayan Rusya sadece onaylamıştır. Antlaşmaya göre:
İtalya: Anadolu’nun güneybatısının büyük bir kısmını işgal hakkına sahip olmuştur. Antalya, Menteşe sancağı, Konya ilinin bir kısmı İzmir ve kuzeyi İtalya’ya bırakılacaktı.
Bu anlaşmalar savaşı kazanacaklarından emin olan Anlaşma devletlerinin Osmanlı ülkesini paylaşıp kendi güdümlerinde yeni devletçikler kurup, Doğu sorununu çözmeye kararlı olduklarını gösteriyordu.
