ORTA DOĞU’DA MANDA YÖNETİMLERİN KURULMASI

ORTA DOĞU’DA MANDA YÖNETİMLERİN KURULMASI

İngiltere ve Fransa San Remo Konferansı’nda Ortadoğu ülkelerini paylaştılar. Buna göre Fransa, Suriye ve Lübnan’da; İngiltere ise Irak, Filistin ve Ürdün’de manda yönetimler kurdu.

a)      İngiltere ve Orta Doğu

1-Arabistan Yarımadası: Mekke Emiri Şerif Hüseyin Savaş bittikten kısa bir süre sonra kendini Arap ülkelerinin kralı ilan ederken, oğullarını da Ürdün ve Irak’a kral tayin etti.1924 yılında da halifeliğini ilan ederek bölgedeki konumunu güçlendirdi. Bunun üzerine Necd Emiri Abdülaziz İbni Suud Şerif Hüseyin’e savaş ilan etti. Yapılan mücadeleyi kazanan İbni Suud kendini Hicaz ve Necd Kralı ilan etti.1932 yılından itibaren ise Suudi Arabistan Krallığı ismini aldı.1936 yılında Aramco adlı şirkete petrol ayrıcalığı vererek bölgesindeki ABD’nin etkisini artırdı.

2) Irak: San Remo Konferansı sonucu İngiltere Irak’ta kendi politikalarına uygun bir yönetim oluşturmak için Mekke Emiri Şerif Hüseyin’in oğullarından biri olan Faysalı Irak krallığına getirdi. Ancak bu durumu kabul etmeyen Iraklılar bağımsızlık mücadelesine girişti.1930 senesinde yapılan antlaşma sonucunda Irak bağımsızlığını kazandı ancak İngiltere II. Dünya Savaşı öncesine kadar yönetime kendi adamlarını getirmek suretiyle Irak’taki egemenliğini sürdürdü.

3-Ürdün: 1922 yılında İngiltere’nin mandası olarak kurulan bu devlete Mekke Emiri Şerif Hüseyin’in bir diğer oğlu Abdullah getirildi. II. Dünya Savaşı’nın ardından bağımsızlığına kavuştu.

4-Filistin: San Remo konferansıyla İngiltere’ye bırakılan Filistin topraklarında Yahudi Devleti kurma çabaları hızlanarak günümüze kadar gelecek olan Filistin Sorunu’nun ortaya çıkmasına neden olmuştur.

5-Mısır: 1882 yılında İngiltere’nin işgaline uğrayan Mısır, İngilizlere karşı verdiği bağımsızlık mücadelesini 1922 yılında kazandı. İngiltere özellikle Süveyş Kanalı’nda ki haklarını devam ettirerek bölgedeki varlığını sürdürdü.

 

b)       Fransa ve Orta Doğu: San Remo Konferansı’yla kendisine Suriye ve Lübnan verilen Fransa 1920 yılında merkezi Şam olmak üzere Lübnan ve Filistin topraklarını da içine alan Suriye Krallığı’nı kurdu.Ancak bu zamanlarda Anadolu’da işgal ettiği yerlerde tutunamayan Fransa TBMM ile Ankara Antlaşması’nı imzalayarak Güney’den çekildi ve tüm dikkatini Suriye’ye yöneltti. Askeri baskılarla buraları elinde tutamayacağını anlayan Fransa 1926 yılında Lübnan’a, 1930 yılında da Suriye’ye bağımsızlık verdi. Bölgeden ise tamamen II. Dünya Savaşı’ndan sonra çekildi.