ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1078- 1308)
Devletin kurucusu Süleymanşah’tır. İznik merkez olarak kurulan devlet, I. Kılıçarslan döneminde, Haçlı Seferleri nedeniyle merkezi Konya’ya taşımıştır. Çaka beyliğine son verilmiştir.
I. Mesut döneminde ise ilk para basılmıştır.
II. Kılıçarslan ise; Anadolu’da Türk siyasal birliğini sağlamaya çalışmış, Miryokefalon Savaşı’nda Bizans’ı yenmiştir. Bu zaferle Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan atma istekleri tamamen sona ermiş, Anadolu Türk
yurdu olmuştur. Adına altın para bastırmıştır.
I. Gıyaseddin Keyhüsrev, Antalya’yı alıp, Venediklilerle ticaret antlaşması yapmıştır. Trabzon Rum İmparatorluğu’nu yenerek Karadeniz ticaretini güvence altına almıştır
Donanma kurulmuş ve denizcilik başlamıştır.
I. İzzeddin Keykavus ise; Sinop’u almış, İlk tersaneyi kurmuştur. Kıbrıs ile ticaret antlaşması yapmıştır. Kervansaray yapımına önem vermiştir.
I. Alaaddin Keykubad döneminde; Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlanmış. Alanya’yı alıp, tersane kurmuştur. Kırım’ın Suğdak Limanı alınmıştır. Harzemşahları, Yassıçemen Savaşında yenmiştir. Moğollara karşı ittifaklar aramıştır.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev devrinde Baba İshak İsyanı çıkmıştır. 1243 Kösedağ Savaşı’nda Moğollara yenilip, devletin dağılmaya başladığı dönemdir. Anadolu Moğol hakimiyetine girmiştir. Anadolu Türk birliği dağılmış,
siyasi ve ekonomik istikrar bozulmuştur. Beylikler ortaya çıkmıştır
A) DİNİ MİMARİ
1- CAMİLER
a) Diyarbakır Ulu Cami (1091-1092) Şam’daki Emevi Camisini kubbesiz şekli ,Beylikler ve Osmanlının yaptığı eklemelerle külliye haline getirildi.
b) Mardin Kızıltepe Cami
c) Malatya Ulu Cami (1247) Kesmetaş ve Tuğladan yapılmış.
d) Sivas Ulu Cami
e) Konya Alaadin Cami (1220) Anadolu Selçukludan kalan en eski cami
f) Niğde Alaaddin Cami (1220) Tamamen kesme taş
g) Kayseri Hunad Hatun Camii
h) Kayseri Hacı Kılıç Cami
ı) Amasya Gök Medrese Cami
j) Diyarbakır , Malatya , Sivas Ulu Cami
2-MESCİTLER
a) Konya Taş mescit – Konya Sırçalı mescit – Güdük minare Mescidi (Akşehir)
b) Elazığ / Harput Arap baba mescit 3-KÜMBET / TÜRBE (MEZAR ANITLAR)
a) Kayseri Döner Kümbet (insan, hayvan , yaratık kabartmaları ile ünlüdür)
b) Sivas Divriği Sitte Melik Kümbeti
c) Erzincan Mamahatun Kümbeti
d) Erzurum Emir Saltuk Kümbeti (Saltuklulardan kalan en eski kümbet)
e) Kayseri Melik Danişment Gazi Kümbeti – Kayseri Döner Kümbeti
4- MEDRESELER
a) Konya Karatay Medresesi , Konya Sırçalı Medresesi
b) Kayseri Çifte Medresesi (medrese ve şifahane olmak üzere iki bölümden oluşmuş. Şifahane bölümünü “Gevher Nesibe Hatun ” yaptırmış. Anadolu da en eski hastane olarak bilinir.(Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi)
d) Sivas Çifte Minareli Medrese , Sivas Gök Medresesi , Sivas Buruciye , Sivas Şifaiye Medresesi
e) Afyon Sincanlı Medresesi
f) Erzurum Çifte Minareli Medresesi (Minare üzerindeki desenler , usta-çırak ilişkisi içinde yapılmış; Çırak daha iyi desen yapınca , Usta minareden kendini aşağı atmış.)
