Islahat fermanı özellikleri, içeriği ve önemi

Islahat Fermanın Özellikleri

Islahat fermanı Kırım savaşındaki müttefiklerimizin isteklerini karşılamak üzere hazırlanan ve 1856 Paris Antlaşmasında da sözü edilen bir belgedir. Rusya balkanlarda yayılmak için Avrupa’dan önce davranır. Bulgarların Slav  olduğu fikri işlenir. Buralara papazlar , rahipler gönderilir. Rusya Balkanların hamisi olur. Rusya ‘nın  bu hedeflerini sezen İngiltere ,Fransa,, Almanya burayı Rusya’ya kaptırmak istemez. Ve bu nedenle Avrupa kırım harbinde Osmanlının yanında yer alır. Boğazlar ve sıcak denizlere inme politikası Avrupa devletlerinin karşı çıktığı bir Rus politikasıydı.

1856 da Kırım Ruslarda kalır. Diğer bölgeler kurtulur. Karadeniz’in batısı Ruslarda kalır. Kafkasya, Abazya Osmanlıda kalır. Fakat Avrupa devletleri Osmanlıyı şu konuda sıkıştırır.

Paris antlaşmasının maddelerinden ;

a)Osmanlı artık bir batı ülkesidir.

b)Osmanlı toprakları bu ülkelerin garantisi altındadır.

Bu maddeler ileride zımmi hakları adı altında batılı devletlerin Osmanlıya müdahalesini kolaylaştırmıştır. Islahat fermanı ile bu müdahale artmasına rağmen Osmanlı statükoyu korumaya çalışır.  Kırım savaşı sırasında İngiltere, Fransa Osmanlıya Hristiyan vatandaşlar için bazı yenilikler ve haklar tanıması koşuluyla yardım etmişlerdi. Osmanlı savaş sonrası yapılacak Paris antlaşmasına böyle bir madde konulmasını önlemek amacıyla Islahat fermanı’nın ilanına karar verdi. Fermanın bir örneği de Paris konferansına gönderildi. Islahat Fermanı Tanzimat Fermanındaki ana haklar teminatına eşitlik esasını da ekliyor,  gayrı Müslimlerin durumu başta olmak üzere bir çok sahalarda ıslahatı öngörüyordu. Islahat Fermanı gayrı Müslimlerin lehine koyduğu hükümler sebebiyle Müslüman halkı memnun etmemiştir. Namık Kemal Islahat Fermanını İmtiyaz Fermanı olarak nitelendirmiştir. Islahat fermanı özellikleri

İÇERİĞİ VE ÖZELLİKLERİ

Bu ferman Tanzimat fermanı’nı tamamlayan bir fermandır. Tanzimat fermanın da yapılacağı belirtilen yenilik esaslarını bir daha belirtmiştir. Bundan başka Hristiyan ve Musevilere yeniden şu hak ve ayrıcalıklar verilmiştir.

Islahat fermanı özellikleri

1-Islahat fermanı özellikleri tüm Osmanlı vatandaşlarının canının, malının ve ırzının korunması

2-Islahat fermanı özellikleri kanun önünde eşitlik

3-Devlet memurluklarına ,askeri görev ve okullara Müslüman olmayan Osmanlı vatandaşlarının da alınması

4-Vergilerin eşitlik içinde herkesin gelirine göre toplanması ve iltizam usulünün kaldırılması

5-Mahkemelerin açık olması ve ticaret, ceza ve hukuk davaları için karma mahkemelerin kurulması

6-Din ve mezhep özgürlüklerinin tanınması ve patrikhanelerin ıslah edilmesi

7-Resmi yazı ve yazışmalarda Hristiyanlar için hakaret edici söz ve deyimlerin kullanılmaması

8- Islahat fermanı özellikleri işkence, dayak ve angaryanın kaldırılması

9-Askerlik için nakdi bedelin kabul edilmesiyle Hristiyanların ne şekilde askerlik yapacağının belirlenmesi

10-Hristiyanların il meclislerine üye olabilmeleri

11-Herkesin şirket ve banka gibi kuruluşları kurabilmeleri

12-Rüşvet ve kayırmanın kaldırılması

13-Mahkemelerin açık yapılması, herkesin kendi dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların Hristiyan uyruğun dillerine de çevrilmesi

Islahat Fermanı Özellikeri
★ Islahat Fermanı, yabancıların haklarını genişleterek müslümanların tepkisini çekmiştir.
★ Islahat Ferman özelliklerinden biride ferman sonrası yabancıların açtığı okullar devletin dağıtılmasını hızlandırmıştır.
★ Ayrıca patrikhaneye meclis açmak yetkisi vererek gayrımüslümlerin bağımsızlık isteklerini alevlendirmiştir.
★ Avrupalıların istekleri ıslahat fermanında verilmesine rağmen yine Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmaya devam etmişlerdir.
★ Islahat Fermanı, Osmanlı toplumunun her alanında değişimlere neden olmuştur.