İŞGALLER SIRASINDA KURULAN CEMİYETLER

İŞGALLER SIRASINDA KURULAN CEMİYETLER
bir.Etnik-i Eterya
2.Mavri Mira
Bu cemiyetlerin maksadı Yunanistan’ın kocaman ülküsünü gerçekleştirmektir. Bizans’ın mirasına – olmak; Paşaili, – Ülkemiz ve Boğazlar etrafını Yunan sınırlarına katmaktır. İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi ve Ülkemiz’deki Rumlar cemiyeti beslemişlerdir.
üç.Pontus Rum Cemiyeti: Merzifon Amerikan Koleji’nde kurulan cemiyetin maksadı Sinop’tan Batum’a civarı genişleyen müstakil bir Pontus Rum Devleti kurmaktır.
dört.Hınçak ve Taşnak Cemiyetleri: – Anadolu’da Adana ve etrafına civarı uzanan topraklarda Ermenistan devleti kurmayı amaçlamışlar, bölücü ve tahripkâr silahlı kuvvet hareketleri yapmışlardır.
5.Alyans İsrail: Ortada -‘da Musevi Devleti kurmak amacıyla saklıca etkili olmuştur.
Durumun dehşet ve korkunçluğu karşısında, bazı kimseler aracılığıyla kurtuluş çareleri düşünülmeye başlanmıştı.
bir.Trakya Paşaili Cemiyeti: Şunlar , Osmanlı Devleti’nin çökeceğini düşünüyor; Trakya’yı, olası olursa – Trakya ile beraber kurtarmayı düşünüyorlardı.
Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: İstanbul’da kurulan Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı MiIliye Cemiyeti’nin Erzurum şubesini bir an önce kuran kimseler, – şehirlerinde yapılmış durumda olan propagandalar ile bunların hedeflerini, Türklük, Kürtlük büyükelçi Ermenilik sorunlarını bilim, teknik ve tarih açılarından inceleyip araştırdıktan ardından , ilerideki çalışmalarını şu üç noktada topluyorlardı:
*Kesinlikle göç etmemek,
*Derhal ilmî, iktisadî ve dinî bakımlardan teşkilâtlanmak,
*Saldırıya uğrayacak – şehirlerinin her köşesini savunmada birleşmek,
Cemiyetin kuruluşuna sebep olan asıl fikir , – şehirlerinin Ermenistan’a verilmesi ihtimaliydi. Bu ihtimalin gerçekleşmesinin de – illeri nüfusunda Ermenilerin çoğunlukta gösterilmesine ve tarihî haklar durumundan onlara öncelik tanınmasına personelin , ilmî ve tarihî vesikalarla hayat kamuoyunu aldatmayı başarmalarına ve bir de Müslüman halkın Ermenileri topluca öldüren barbarlar meydana geldiği iftirasının bir gerçekmiş benzeri kabulüne ilişkili meydana geldiği düşüncesi zor basıysilahlı kuvvetler. İşte bundan dolayıdır ki, dernek, benzer gerekçeye dayanarak ve benzer yollardan yürüyerek tarihî ve millî hakları defansa çalışıysilahlı kuvvetler.
2.Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti: Karadeniz sahilindeki bölgelerde de bir Rum Pontus Hükümeti kurulacağı korkusu vardı. Müslüman halkı Rumların boyunduruğu altında bırakmayıp onların hayata ve var olma haklarını sığınma gayesiyle, bir takım kimseler Trabzon’da da bununla beraber bir dernek kurmuşlardı. Merkezi İstanbul’da durumda olan Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti’nin maksadı ve siyasî hedefi, akabinde anlaşılmaktadır. Her takdirde merkezden terk etmek gayesini güdüysilahlı kuvvetler.
üç.Karakol Cemiyeti İstanbul’da itilaf devletlerine saklıca ve koltuk altında mücadele vermeye girişmişti. Muharip adındaki bir örgüt de İstanbul’dan Anadolu’ya tabanca ve cephane kaçıracak saklı bir teşkilattı.
dört.İzmir Muhafaza-i Hukuk-i Milliye, Reddi İlhak cemiyetleri İzmir ve – Anadolu’nun işgalini önlemeye çalışmışlardır.
5.Kilikyalılar Cemiyeti Adana ve etrafındaki İngiliz, Fransız ve Ermeni işgallerine direnmiştir.
Milli Kurultay Cemiyeti de ulusal cemiyetlerin temsilcilerinin katılımıyla Ülkemiz topraklarının işgaline akademik, politik direnişi hedeflemiş ve – yöntemiyle Türk milletinin haklılığını savunmuştur.
Bunların dışarısında bazı cemiyetler de meydana çıkmıştır. Bu cemiyetler ya mandacı, ya saltanat ve hilafete ilişkili ya da bölücü idiler:
bir.Hürriyet ve İtilaf Fırkası: İttihat ve Terakki Partisi’nin devleti cihan harbine soktuğunu, mağlubiyetin sorumlusunun da İttihat ve Terakki meydana geldiğini savunmuştur. Hatta Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na yönelik İstiklal Mücadelesi’ne girişinler de İttihatçıdır.
2.İslam Teali Cemiyeti: Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığının İslam’ın birleştirici asallarına ve halifeye iyi sıkı sarılmakla sağlayabileceklerini savunmuşlardır.
üç. Bariş ve Selamet-i Osmaniye Fırkası: Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığının saltanata ve padişahın politikalarına bağlılıkla olası olabileceğini savunmuşlardır.
dört.Kürt Teali Cemiyeti: İngilizler, ek olarak I. Hayat Savaşı senelerinde , Kürtlük ve Kürt istiklali düşüncesinin doğması ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. Bu çerçevede, bölgeye, Lawrence ve Binbaşı Noel benzeri ajanlarını göndererek, buradaki bir takım aşiretleri bu fikir yönünde harekete geçirmeye çalışmışlardır. Bölgedeki aşiretlerin kocaman bir kısmı aracılığıyla alaka görmeyen bu faaliyetler, bir takım aşiretlerce benimsenmiştir. İngilizler aracılığıyla ücret , tabanca ve cephane yardımı yapılmış durumda olan bu ayrılıkçı Kürt grupları, alanda bir Kürdistan Devleti kurabilecekleri hayaline kapılmışlardır. İngilizlerin desteğiyle kurulan bölücü cemiyetlerin en ehemmiyetlisi Kürt Teali’dir.
5.Vilson Prensipleri Cemiyeti: Amerikan mandasını kurtuluş karayolu olarak görmüştür.
6.İngiliz Muhipleri Cemiyeti: Meclis-i Ayandan Sait Molla aracılığıyla kurulan cemiyet, İngiliz mandasının ısrarlı müdafaa edicisi olmuştur.
Soru: Cemiyetlerle alakalı olarak verilen verilere yönelik aşağıdaki tabloda uyumlu işaretlemeleri yapınız: