Amasya Tamimi (Genelgesi) – 22 Haziran 1919 : Mustafa Kemal, milletin duygularına tercüman olacak ve davanın milli bir mahiyet almasını sağlayacak bir kongrenin toplanmasını gerekli görmekteydi. Bu amaçla 22 Haziran 1919’da tarihimizde “Amasya Tamimi” olarak bilinen genelgeyi, askeri ve mülki makamlar ile milli davaya bağlı kişilere gizli olarak gönderdi. Tamimde;
- Vatanın bütünlüğü ve milletin istiklali tehlikededir.
- İstanbul hükümeti, üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini yerine getirmemektedir. Bu hal milletimizi yok tanıtmaktadır.
- Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
- Milletin hal ve durumunu gözden geçirmek ve hak isteyen sesini cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimin dışında bir milli heyetin varlığı gereklidir.
- Anadolu’nun her bakımdan en emin yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin süratle toplanması kararlaştırılmıştır.
- Bunun için vilayetlerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç delegenin mümkün olan süratle yetişmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir.
- Her ihtimale karşı durum, milli bir sır olarak saklanmalıdır.
gibi hükümler yar almıştır.
Böylece Mustafa Kemal, Türk Milletini ortak dava etrafında birleştirmek ve istiklali sağlamak için büyük bir adım atmıştır. Amasya genelgesi; Türk Milletinin, milli hakimiyeti eline alması yönünde bir davet ve yapılacak işler bakımından bir program anlamını taşımaktaydı. İtilaf Devletleri bu genelgeden hoşlanmadılar. Mustafa Kemal’in geri çağrılmasını istediler ancak Mustafa Kemal gitmedi. Bunun üzerine kendisinin tevkif edilmesi için mülki makamlara emirler verildi. 27 Haziran 1919’da geldiği Sivas’ta tevkif edilmesi çalışmaları sonuçsuz kaldı ve Mustafa Kemal 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a geldi. Burada hararetli gösterilerle karşılandı. Bütün bunlar, İstanbul hükümetinin Anadolu’da otoritesinin kalmadığının göstergeleri idi.
Mustafa Kemal daha serbest çalışmak için 7-8 Temmuz 1919’da memuriyetten ve askerlik hayatından istifa ettiğini İstanbul’a telgrafla bildirdi. Bundan bir gün sonra da Şark Vilayetleri Kongresi Heyet-i Faale Reisliğine seçilmiş, kongrenin hazırlığı ile meşgul olmaya başlamıştır. 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa, istifa etmiş olmasına rağmen Mustafa Kemal’in emrinde olduğunu beyan etmiştir.
