Yerleşik ve Göçebe Toplumun Karşılaştırması ve Çatışması

GÖÇEBELER

YERLEŞİKLER

* Ana geçim kaynakları Hayvancılık, Yağmacılık ve Avcılık- Toplayıcılıktır. *  Yerleşikler ile ticaret (alış-veriş) yaparlar * Belirli bir yerde sabit değiller (Yaylak-Kışlak) * Atlıdırlar *Savaşçıdırlar *Çadırlarda yaşarlar *İmece usulü uygulanır. * Dinsel inançlarını yaşam biçimlerine uydurmuşlardır (Heteredoxi). *Daha çok taşınabilir eserler yapmışlardır. Mimari eserler yoktur. * Sürekli birbirleri ile ve yerleşiklerle çatışma halindedirler (Otlak mücadelesi). * Boylar halinde yaşarlar. *Federatif devletler kurmuşlardır.

* Yerleşiktirler * Ana geçim kaynakları Tarım, Ticaret ve hayvancılıktır. *Savunmaya ağırlık verirler (Tarlaları korumak amacı) * Evlerde yaşarlar, kentler kurmuşlardır. *Hiyerarşik düzen vardır. * Yaşam biçimlerini dinsel inançlarına göre düzenlerler (Ortodoxi- Sünni). * Mimari eserler –anıtlar yapmışlardır. *Devlet kurumlaşmasını gerçekleştirmişlerdir. *Kurumlaşmanın esasını vergi düzeni oluşturur.

*Göçebe, yaşamı için gerekli olan ürünleri yaşam şartlarından dolayı üretemez. Bu durumda bunları elde etmek için ya  yerleşik toplumlar ile ticaret yaparak  bu ürünleri karşılar. Ya da yağma ve ganimet seferleri düzenleyerek Söz konusu olan yerleşik toplumu, baskı altına alıp vergilendirme yoluyla bu ürünleri elde etme yoluna gider.

*Yerleşik toplum, kıtlık nedeniyle, bazen de göçebeleri baskı  altına almanın bir yolu olarak  göçebelerle ticareti yasaklar bu durumda zor durumda kalan göçebeler yağma ve ganimet seferlerine başlarlar ki bu da yerleşikler ve göçebeler  arasında tarih boyunca görülen çeşitli savaşlara yol açmıştır.

*Bazen göçebelerin  denetlediği  bölge, yerleşik toplumlar için can damarı niteliğinde olabilir, o zamanda yerleşik devletlerin, o bölgeyi denetimleri altına almak için göçebelere sistemli ve düzenli bir şekilde saldırdıkları görülür. Hatta başarılı olabilmek için ordularını bile göçebe askeri yapısına uygun örgütlerler. Örneğin, Çin, yayalara dayanan ordusunu, sırf kuzeyli göçebelerle baş edebilmek için atlı askere dönüştürmüş, göçebe  savaş tarzı ile onlara karşılık vermiştir.

*Bazen yerleşik devletin kendi içindeki “hanedanlar arasındaki mücadeleye”de göçebe  boyların çoğu zaman katıldığı  görülür. Hatta bu durumdan   yararlanan bazı toplulukların yerleşik devleti ele geçirdiği ve kendilerinin yeni bir hanedan oluşturarak   yerleşik devleti yönettiği görülmüştür(Çin’de To-pa Devleti bu durum için çok güzel bir örnektir).

*Bazen de yerleşik devlet, boylar arasındaki mücadeleye katılır, boylardan bazılarını diğerlerine karşı desteklerler ama bu yerleşik devletin genel hedefi ile çelişmez burada amaç göçebeleri dağıtıp zor durumda bırakmak ve denetimleri altına alıp, rahatlamaktır.

*Kimi zaman ise çok daha ilginç bir durum ortaya çıkar ve yerleşik  devletin ağır vergi yükü altındaki köylüler, daha özgür olabilecekleri bozkır yaşamını tercih ederek göçebelere katılırlar. Bu durum da yerleşik devlet kendi köylüsüne karşı ciddi tedbirler alır. Hatta Çin Seddi’nin inşasının bir diğer  nedeni olarak köylülerin bozkıra kaçmasını önlemek amacıyla yapıldığı  yolunda tezler de bazı tarihçiler tarafından ileri sürülmüştür. Alınan bu ciddi tedbirler,  köylü ayaklanmalarına yol açar, göçebelerin bir kısmı, bu durumdan kendi genel hedefleri için yararlanmak isterler, hatta bu isyanlarda, köylülere karşı göçebe boyların savaşçı bir güç olarak, yerleşik devlet tarafından kullanıldığı da görülür(Çin köylü isyanlarında olduğu gibi) .d