Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Osmanlı Devlet Yönetimi

Osmanlı Devleti mutlak monarşi ile yönetilirdi. Devletin başında Osmanlı soyundan gelen bir padişah bulunurdu.
Hükümdarlık babadan oğla geçerdi.
Osmanlı hükümdarları; Bey, Padişah, Gazi, Han, Hakan, Sultan, Hünkâr, Hüdavendigar gibi unvanlar kullanırlardı.
Padişahlar, Yavuz Sultan Selim’den itibaren “halife” unvanını da kullanmaya başladılar.
Padişah çocuklarına “çelebi” veya “şehzade” denilirdi.
Şehzadeler sancaklara atanır ve yanlarına “lala” adı verilen bir öğretmen verilirdi.
Hükümdarlık alameti; adına hutbe okutmak ve para bastırmaktı.

Yorumlar:
Görevlilerin sınıfını da yazsaydınız daha etkili olabilirdi. Yanlış düzelene kadar:
*Seyfiye Sınıfı : Sadrazam, Kubbealtı Vezirleri, Yeniçeri Ağası, Kaptanı-ı Derya
*İlmiye Sınıfı : Şeyhülislam, Kazasker, Kadılar, Müderrisler, Müftüler, Nakibüleşraf, Hekimler, İmamlar, Müezzinler, Müneccimler, Şeyhler ve Şerifler.
*Kalemiye Sınıfı : Defterdar, Nişancı, Reisülküttab ve katiplerdir

 

Divan-Hümayun (Divan): Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Devletin önemli işlerinin görüşülüp karara bağlandığı kuruldur. Divan bir danışma organıdır, yani son söz padişaha aittir. Divan’ın başkanı padişahtı. Divan’a Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nden itibaren sadrazamlar (Veziriazam) başkanlık etmiştir. Divan Orhan Bey döneminde kurulmuş, II. Mahmut tarafından kaldırılarak yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur. Divan bugünkü Bakanlar Kurulu gibi çalışırdı. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Divan Üyeleri

Sadrazam (Veziriazam)

1. Padişahtan sonra en yetkili devlet adamı, padişahın vekilidir.
2. Büyük devlet memurlarını atama, ilerletme, görevden alma yetkisine sahiptir.
3. Padişah sefere çıkmadığı zamanlarda orduya komuta ederdi.
4. Padişahın mührünü taşırdı.
5. Padişah adına sözlü ve yazılı emirler verirdi.
6. Sadrazam bugünkü “başbakan”ın görevini yürütürdü. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Vezirler

1. Bilgili ve değerli devlet adamlarıyla komutanlar arasından seçilirdi.
2. Sadrazamın verdiği görevleri yerine getirirlerdi.
3. Sadrazamdan sonra en yetkili kişilerdi.
4. Bugünkü “milletvekilleri” nin (Devlet Bakanı) görevini yürütürlerdi. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Kazaskerler

1. Adalet işlerine bakarlar, kadıların ve müderrislerin atama, ilerletme ve görevden alma işlerini yaparlardı.
2. Adalet, eğitim, kültür ve din işlerinden sorumlu Divan üyesiydi. Askeri davalara bakarlardı.
3. Anadolu ve Rumeli olmak üzere iki kazasker bulunuyordu. Rumeli Kazaskeri yetki bakımından daha üstündü.
4. Bugünkü “yargı” görevini yürütürlerdi.
5. Günümüzde “Adalet, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı” karşılığındadır. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Defterdarlar

1. Maliye işlerine bakar, bütçeyi hazırlarlardı, devletin gelir ve giderlerini denetlerdi.
2. Anadolu ve Rumeli Defterdarı olmak üzere iki defterdar vardı. Rumeli’deki defterdar baş defterdardı.
3. Bugünkü “Maliye Bakanı” görevini yürütürlerdi. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Nişancı

1. Kanunları iyi bilir, gerektiğinde Divan’da açıklamalarda bulunurdu, eski ve yeni yasaların farklarını incelerdi.
2. Fethedilen toprakları gelirlerine göre ilgili defterlere kaydederdi.
3. Devletlerarası yazışmaları sağlardı.
4. Dirlikleri kaydeder ve dağıtımını yapardı.
5. Tapu ve kadastro işlerine bakardı, ele geçirilen toprakları tapu defterine geçerdi.
6. Yazışmalarda, ayrıca padişah ferman ve beratlarına padişahın “Tuğra” sını (imzasını) çekerdi.Osmanlı
7. Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Şeyhülislam

1. Ülkedeki din adamlarının, din işlerinin, medresenin ve ulemanın (bilim adamlarının) başı kabul edilirdi.
2. Devlet işlerinin, Divan’da verilen savaş, barış ve idam kararlarının, İslam dinine uygun olup olmadığına karar verirdi. Verdiği bu karara “fetva” denirdi.
3. Padişahlar ve sadrazamlar yapacakları işler için şeyhülislamdan fetva alırlardı.
4. Kuruluş döneminde Divan’ın asli üyesi olmayan şeyhülislam, Kanuni Dönemi’nde Divan’ın asli üyesi haline geldi.
5. I. Mahmut dönemine kadar, müftü diye anılmıştır. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Kaptan-ı Derya

1. Deniz kuvvetlerinin başkomutanı idi.
2. Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumluydu.
3. Yükselme döneminde Divan’ın asli üyesi oldu.
4. İstanbul’da kaldığı zamanlarda Divan toplantılarına katılırdı.
5. Günümüzde “Deniz Kuvvetleri Komutanı” karşılığıdır. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Yeniçeri Ağası

1. Yeniçerilerin komutanıydı. Divan’ın doğal üyesi sayılır ve görüşmelere katılırdı.
2. Yeniçeri Ağası, arz günü padişahın huzuruna çıkar ve yeniçeri ocağı hakkında bilgi verirdi.
3. İstanbul’un güvenliğinden sorumlu idi. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)

Reisü’l Küttap

1. Dışişlerinden sorumlu divan üyesidir.
2. Önceleri Nişancı’ya bağlı devlet memuru idi.
3. Günümüzde “Dışişleri Bakanı” karşılığıdır. Osmanlı Yöneticileri (Divan-ı Hümayun)