*** Kuvay-ı Milliye: Türk halkının işgallere karşı kendi imkanlarıyla kendi bölgelerini korumak için kurdukları silahlı direniş örgütleridir. Türk halkının bağımsızlık istek ve arzusuna da Kuvay-ı Milliye ruhu denilmiştir. İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali ile bu bağımsızlık ateşi daha da alevlenmiştir.
Kuvay-ı Milliye birliklerinin olumlu yönleri: – Milli bilincin oluşması ve bağımsızlık fikrinin yaygınlaşmasını sağlamıştır. – Düşman ilerleyişini yavaşlatarak Düzenli Ordu’nun kurulmasına zaman kazandırmıştır. –Düşmana önemli kayıplar verdirmiştir. –TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmaları bastırmıştır. Olumsuz Yönleri: – Sadece kendi bölgelerini kurtarmak amacıyla kuruldukları için düşmanı yurttan tamamen atmak için yeterli değillerdir (bu yüzden düzenli orduya geçme kararı alınıyor) – Düzensiz birliklerdir emir komuta zinciri yoktur başlarına buyruk hareket ederler. –İhtiyaçlarını halktan bazen zor kullanarak karşılarlar. Dikkat: Ali Fuat Paşa komutasında birleştirilen Kuvay-ı Milliye birlikleri Gediz Muharebesinde Yunanlılara yenilince düzenli orduya geçiş hızlanmıştır.
*** İşgallerle birlikte Türk halkı kendi bölgelerini azınlıkların zararlı faaliyetlerine ve itilaf kuvvetlerinin haksız işgallerine karşı korumak amacıyla Milli(Yararlı) Cemiyetler kurmuşlardır. Bunlar;
Doğu Anadolu MHC : Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurulmasını önlemek, taşnak ve hınçak gibi zararlı ermeni cemiyetlerinin faaliyetlerine engel olmak için kurulmuştur.(Merkezi Erzurum.Erzurum Kong.toplamıştır)
Trabzon MHC: Rumların kurduğu Pontus cemiyetinin zararlı faaliyetlerini ve bir Pontus rum imparatorluğu kurulmasını önlemek amacıyla kurulmuştur.
Trakya-Paşaeli MHC: Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’da Rumlara ve Yunan işgaline karşı kuruldu.
İzmir Redd-i İlhak : Yunan işgaline ve Mavri Mira-Etniki Eterya gibi zararlı cemiyetlere karşı kuruldu
Kilikyalılar: Adana (Çukurova) dolayları Fransız ve Ermeni işgaline karşı korumak için kuruldu.
Milli Kongre Cemiyeti: Basın yayın yoluyla işgallerin haksızlığını dünyaya duyurmaya çalıştı. ( Bunu Unutma )
Yararlı Cemiyetlerin Ortak Özellikleri: –İzmir,in işgali üzerine kuruldular. –Düşman işgalini önlemek için kurulmuşlar. –Önceleri basın yayın yoluyla haklarını aramışlar, sonraları silahlı mücadeleye dönmüşlerdir. –Milliyetçilik ve bağımsızlık fikri ile kurulmuşladır.
Önemli hatırlatma: M.Kemal birleştirici ve bütünleştirici gücünü kullanarak bu cemiyetleri Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirdi. (böylece Kurtuluş Savaşı tek bir merkezden yönetildi)
Zararlı Cemiyetler 2’ye ayrılıyor.
- Azınlıkların Kurdukları: Rumlar: Mavri Mira-Etniki Eterya-Rum Pontus cemiyeti. Ermeniler: Taşnak ve Hınçak ( amaçları kuruldukları yerlerde devletler kurmaktı)
- Türklerin kurdukları: Hürriyet ve İtilaf Fırkası-Kürt Teali(doğuda kürt devleti kurmayı amaçlıyor ) -İngiliz Muhipleri( mandacı) İslam Teali (İslamı görünce yararlı sanmayın, saltanat ve hilafet yanlısı) Amaçları ve faaliyetleri: Amaçları saltanatın ve hilafetin devamını sağlamaktı, İtilaf devletleri ile iş birliği içindeydiler…
Salih KAPLAN
