Jön Türk Devrimi (Temmuz 1908), Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasacı bir devrimdir. Jön Türkler hareketinin bir örgütü olan İttihat ve Terakki Komitesi (CUP), Sultan II. Abdülhamid’i Osmanlı Anayasasını restore etmeye ve imparatorluk içinde çok partili siyasette kullanılan parlamentoyu geri çağırmaya zorladı. Jön Türk Devrimi‘nden imparatorluğun sonuna kadar Osmanlı İmparatorluğu tarihinin ikinci Meşrutiyet Dönemi damgasını vuruyor. Otuz yıldan daha uzun bir süre önce, 1876’da, Abdülhamid’in askıya alınmasından ve otokratik güçleri kendisine geri getirmesinden sadece iki yıl önce süren birinci meşrutiyet dönemi olarak bilinen bir dönemde II. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Devrim, KUPA üyesi Ahmet Niyazi’nin Arnavut yaylalarına uçmasıyla başladı. Kısa süre sonra İsmail Enver ve Eyüp Sabri katıldı. Yerel Arnavutlarla bağlantı kurdular ve Selanik merkezli Üçüncü Ordu içindeki bağlantılarını büyük bir isyanı kışkırtmak için kullandılar. Sendikacı Fedailerin çeşitli koordineli suikastları da Abdülhamid’in teslimiyetine katkıda bulundu. Abdülhamid, KUPA tarafından kurulan Romanya eyaletlerinde anayasacı bir isyanla teslim oldu ve Anayasanın restorasyonunu ilan etti, parlamentoyu geri çağırdı ve seçim çağrısında bulundu.
Ertesi yıl Abdülhamid lehine 31 Mart Olayı olarak bilinen monarşist bir karşı devrim girişiminden sonra tahttan indirildi ve kardeşi V. Mehmed tahta çıktı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Osmanlı İmparatorluğu’nun gerilemesi ve modernleşmesi
II. Abdülhamid’in saltanatının muhafazakar politikalarına zıtlık, bu dönemde meydana gelen toplumsal reform miktarıydı. Türkiye’de daha liberal bir ortamın gelişmesi kültürü güçlendirmiş ve daha sonraki isyana zemin hazırlamıştır. Abdülhamid’in siyasi çevresi birbirine sıkı sıkıya bağlı ve sürekli değişiyordu. Padişah 1876’dan önceki politikaları terk edince 1878’de Osmanlı Parlamentosu’nu askıya aldı. Bu, Osmanlı İmparatorluğu’nda siyasete katılabilecek çok küçük bir grup insanı bıraktı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Jön Türkler Hareketi
Devrimin kökenleri, Abdülhamid rejiminin sökülüp Anayasayı yeniden yürürlüğe koymasını isteyen Jön Türk hareketi içinde yatmaktadır. Genç Türk aydınlarının çoğu sınır dışı edildi, ancak ordudaki birçok kişi Genç Türklere sempati duydu. Makedon Çatışması, Makedonya bölgesinde düşük yoğunluklu bir etnik çatışmanın birçok ordu subayına ortaya çıktığını belirterek, orada devletin köklü bir reforma ihtiyacı olduğunu belirtti. Jön Türkler, Osmanlı İmparatorluğu’nun etnik grupları arasında ulusal birlik fikri olan Osmanlıcılık için demokratikleşmenin gerekli olduğu konusunda fikir birliği içindeyken, daha fazla reform yapılmasını reddettiler.
Prens Sabahattin‘in (İsviçre’de sürgünde olan) önderliğindeki Liberaller, laissez faire ekonomisinin yanı sıra daha rahat bir hükümet biçimi çağrısında bulundular. Ayrıca, imparatorluktaki azınlıklar arasında popüler olan farklı etnik grupların daha fazla özerkliği için baskı yaptılar.
Lideri Ahmed Rıza’nın Paris’te sürgünde bulunduğu İttihat ve Terakki Komitesi (CUP) bünyesinde örgütlenen daha etkili bir Jön Türk grubu. Sendikacılar, Türklerin egemen olduğu bir Osmanlı imparatorluğu istemişlerdi. 1905’ten itibaren KUPA, Osmanlı hükümeti içindeki birçok kuruma sızabildi ve çoğu acemi, Osmanlı Üçüncü Ordusu’nun genç subaylarıydı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Devrim
Devrimi tetikleyen olay, Haziran 1908’de Birleşik Krallık‘tan Edward VII ile Rusya’dan Nicholas II arasındaki Baltık Reval limanında yapılan bir toplantıydı. Bu emperyal güçler, önceki yüz yılda aralarında görece az sayıda büyük çatışma yaşamış olsalar da, şimdi “büyük oyun” olarak bilinen altta yatan bir rekabet, çözümün arandığı anda durumu bu kadar şiddetlendirmişti. 1907 Anglo-Rus Sözleşmesi, İran (imparatorluğun doğu sınırı) ve Afganistan‘daki kendi kontrollerini belirleyen sınırları sağlamlaştırarak titrek İngiliz-Rus ilişkilerini ön plana çıkardı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Küçülen devletlerini savunmak, ordu içinde yoğun bir mesleki gurur meselesi haline gelmişti ve bu da onların devletlerine karşı silah kaldırmalarına neden olmuştu. Selanik’te (modern Selanik) bulunan Osmanlı Üçüncü Ordusu’nun birçok Sendikacı subayı, toplantının Makedonya’nın bölünmesinin bir başlangıcı olduğundan korkmuş ve Sultan II. Abdülhamid’e karşı isyan etmiştir. Devleti korumak, yok etmek değil, devrimcileri motive etmek arzusu. İsyan Temmuz 1908’de başladı.Binbaşı Ahmed Niyazi, İsmail Enver, Eyüp Sabri ve Üçüncü Ordu içindeki diğer Sendikacılar, Abdülhamid’e Anayasayı eski haline getirmesi için baskı yaparken, gerilla gönüllü ve firari gruplarını örgütlemek için dağlara kaçtılar. Komite, Üçüncü Ordu mareşali Hayri Paşa’yı pasif işbirliğine tehdit ederken, Abdülhamid’in Makedonya’daki isyanı bastırmak için gönderdiği Şemsi Paşa’ya da suikast düzenledi.[6] Bu noktada Selanik’teki Üçüncü Ordu’da ortaya çıkan isyan, Adrianopolis’te (modern Edirne) bulunan İkinci Ordu’nun yanı sıra İzmir’den gönderilen Anadolu birliklerini de ele geçirdi. Örgütün Birlikçi entrikalarının ordu içindeki hızlı ivmesi ve otokratik yönetimden hoşnutsuzluk Abdülhamid Abdülhamid teslim olmak zorunda kaldı ve Anayasa arzusu tek başına ve tek başına anlamına geliyordu. Yatırılma baskısı altında 24 Temmuz 1908’de Abdülhamid teslim oldu ve Anayasayı büyük bir sevinçle eski haline getirdi. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
24 Temmuz 1908, Osmanlı İmparatorluğu’nun ikinci Anayasa Dönemini başlattı. Önemli olarak, KUPA hükümeti ezmedi ve nominal olarak kendisini demokratik ideallere ve Anayasacılığa adadı.[8] Devrimden sonra, iktidar gayri resmi olarak saray (Abdülhamid), Yüce Porte ve Merkez Komitesi hala Salonica’da bulunan ve şimdi güçlü bir derin devlet hizipini temsil eden KUPA arasında paylaşıldı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Sonuç
Enver Bey ve Niyazi Bey 1908 yılında bir kartpostaldan.
İkinci Meşrutiyet Dönemi ve 31 Mart Olayı
1908 Osmanlı genel seçimleri Kasım ve Aralık 1908’de gerçekleşti. desteklediği adaylar parlamentoda 60 sandalye kazandı. Osmanlı İmparatorluğu Senatosu, 30 yılı aşkın bir süredir ilk defa 17 Aralık 1908’de Birinci Meşrutiyet döneminden Hasan Fehmi Paşa gibi yaşayan üyelerle yeniden bir araya geldi. Milletvekilleri Odası’nın ilk oturumu 30 Ocak 1909’da yapıldı.
Devrimden sonra, bazıları daha önce yeraltında olan birçok örgüt siyasi partiler kurdu. Bunlar arasında ve Özgürlük (Ahrar) Partisi vardı ve daha sonra Özgürlük ve Anlaşma konusunda en önemlileri vardı. Osmanlı Sosyalist Partisi gibi daha küçük partiler vardı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Jön Türk Devrimi bir kez kurulduğunda örgütsel gelişme sözü vermiş olsa da, hükümet ilk başta oldukça dağınık ve etkisiz olduğunu kanıtladı. Her ne kadar bu işçi sınıfı vatandaşları bir hükümeti nasıl kontrol edecekleri konusunda çok az bilgiye sahip olsalar da fikirlerini Osmanlı İmparatorluğu’na dayattılar. Küçük bir Liberal zaferle, Liberal bir destekçi ve Anglophile olan Kamil Paşa, 5 Ağustos 1908’de Sadrazam olarak atandı. Politikaları, ile Liberaller arasında bir miktar dengenin korunmasına yardımcı oldu, ancak eski ile olan çatışma, ancak 6 ay sonra, 14 Şubat 1909’da kaldırılmasına yol açtı. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
Abdülhamid varlığını sembolik bir konum olarak görerek tahtını korudu, ancak Nisan 1909’da imparatorluk genelinde popülist duyguları harekete geçirerek iktidarı ele geçirmeye çalıştı (bkz. 31 Mart Olayı). Padişahın iktidara geri dönme isteği, halifeliği yeniden kurma, laik politikaları ortadan kaldırma ve Şeriat temelli hukuk sistemini yeniden kurma sözü verdiğinde çekiş kazandı. 13 Nisan 1909’da ordu birlikleri ayaklandı, “Şeriat istiyoruz” diye bağıran ilahiyat öğrencileri ve türbanlı din adamlarından oluşan kitleler katıldı ve Padişahın mutlak gücünü yeniden tesis etmek için harekete geçti. Mahmud Şevket Paşa komutasındaki Eylem Ordusu 24 Nisan 1909’da ayaklanmayı bastırdıktan sonra bu eylemleri tersine çevirdi ve parlamento yönetimini yeniden sağladı. Bunu Iı. Abdülhamid’in V. Mehmed lehine ifadesi izledi. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
İki Avrupalı güç, Balkanlar’daki Osmanlı egemenliğini azaltarak kaostan yararlandı. Bir Osmanlı vasalı olan ama fiilen resmi olarak bağımsız olan Bulgaristan, 5 Ekim’de bağımsızlığını ilan etti. Bir gün sonra Avusturya-Macaristan, eskiden Osmanlı toprağı olan fakat fiilen Avusturya-Macaristan tarafından işgal edilen Bosna-Hersek’i resmen ilhak etti. Bosna-Hersek’in ilhakı 1908 Bosna Krizini önemli ölçüde tetikledi. Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca
