Cumhuriyetin ilanının nedenleri ve sonuçları

CUMHURİYETİN İLANI(29 EKİM 1923)

Cumhuriyetin İlanının Nedenleri
• Saltanatın kaldırılması nedeniyle ortaya çıkan devlet başkanlığı sorununu çözümlemek
• Ulusal egemenliği ve demokrasiyi daha iyi uygulayabilmek
• Yeni Türk devletinin rejimini belirlemek ve bu konudaki tartışmalara son vermek
• Meclis Hükümeti sisteminden doğan problemleri gidermek
• Yönetimdeki yetki ve sorumlulukları tam olarak belirlemek

Cumhuriyet yönetimi demokrasinin en güzel şekilde uygulanabildiği bir yönetim şeklidir. Ulusal egemenliği esas alan Cumhuriyet yönetimi milletin kendi kendisini yönetmesini sağlar. Amasya genelgesinde yayınlanan “Milletin geleceğini yine milletin azim ve kararı belirleyecektir.” Maddesi aslında ulusal egemenliğin amaçlandığını göstermiştir. Fakat bağımsızlığın kazanılmasına kadar her görüşten insanın birlikte hareket edebilmesini sağlamak amacıyla Cumhuriyet yönetiminden açık bir şekilde bahsedilmemiştir.
Mudanya ateşkes antlaşması imzalandıktan sonra 1 Kasım 1922’de Saltanat kaldırılmış böylece millet adına tek bir kişinin söz söylemesine son verilmiştir.

II. TBMM açıldıktan sonra 13 Ekim 1923’te Türkiye’nin başkentinin Ankara olduğu ilan edilmiş böylece İstanbul’un devlet merkezi olması yönündeki tartışmalara da son verilmiştir. Yönetim şekli ile ilgili son karar 29 Ekim 1923’te kabul edilmiş ve “Türkiye devletinin yönetim şekli Cumhuriyettir.” Maddesi anayasa’ya eklenmiştir.
Cumhuriyet’in İlanının Sonuçları:
• Milli mücadelenin başından beri amaçlanan ulusal egemenliğin sağlanması yönünde en önemli adımlardan biri daha atılmıştır.
• Yeni Türk devletinin yönetim şekli açıklanmıştır.
• Cumhurbaşkanı Meclis başkanı ve başbakanın yetkileri birbirinden ayrılarak yönetim kadroları yeniden düzenlenmiştir.
• Yeni Türk devletinin İlk Cumhurbaşkanı Mustafa kemal paşa İlk Meclis başkanı Fethi Okyar İlk başbakanı ise İsmet İnönü olmuştur.
• Mustafa kemal Paşanın Cumhurbaşkanı seçilmesi devlet başkanı sorununu ortadan kaldırmıştır.
• Meclis Hükümeti sistemi terk edilip Kabine sistemine geçilmiştir.Böylece hükümet politikalarının daha uzun ömürlü olması sağlanmıştır.
• Yürütme işlerinin daha hızlı yapılması sağlanmıştır.
• 1921 anayasasında en önemli değişiklikler Cumhuriyetin ilanı ile gerçekleşmiştir.