William SHAKESPEARE
(1564-1616). İngiliz oyun yazarı ve şairi. Yüzyıllara direnen, günümüzde de sahneye konan yapıtlarıyla dünyanın en büyük oyun yazarı olarak değerlendirilir. Yaşamı üzerine bilgiler sınırlı ve çelişkilidir. Stratfordupon Avon’da doğdu. Buradaki ortaöğretim kurumunda okudu, Latince öğrendi. 1582’de bir toprak sahibinin kızı olan Anne Hathaway’le evlendi. 1587 yılı dolayında Londra’ya gitti; orada tiyatro oyunculuğu ve oyun yazarlığı yaptı. Chamberlain Topluluğu’na ortak oldu. 1610 yılı dolayında Stratford’a döndüyse de Londra’yla ilişkilerini sürdürdü. 36 oyun, 154 sone, 2 epik şiir yazdı. Oyunlarından 17’si yaşarken yayımlandı, geri kalanları 1623’te iki oyuncu arkadaşının çıkardığı yapıtlarının toplu basımı içinde yer aldı. Yazılış tarihleri bilinmeyen bu yapıtlar, dönemlere ayrılarak İncelenmektedir. Birinci dönemdekilerden IV. Henry, III. Richard, Kral John vb.’de kendinden önceki yazarların tarihçe niteliğindeki oyunlarını yeniden ele alarak sanat düzeyleri yüksek yeni dramlar ortaya koydu. Yanlışlıklar Komedyası, Hırçın Kız, Venedik Taciri gibi komedyalarında ise, çağının komik sözcüklere ve şakalara dayanan kaba güldürülerini başarılı yapıtlara dönüştürdü. 16. yüzyılın sonlarından 1608’e kadar süren ve olgunluk dönemi diye nitelenen ikinci döneminde Hamlet, Othello, Macbeth, Atinalı Timon vb. tragedyalarını, Trollus ve Cres sieda, Kısasa Kısas gibi komedyalarını ortaya koydu. Bunlar insan davranışlarını, bunların yol açtığı sonuçlan ele alan başarılı yapıtlardı. Üçüncü ve son dönemindeki Bir Kış Masalı, Fırtına, VIII. Henry adlı oyunlarında çağının huzursuzluğunu dile getirdi. İngiliz tiyatrosuna çağ atlatan Shakespeare, ülkesindeki kültür birikiminden yararlanmakla yetinmeyerek antik kültürden, eski İngiliz ve kuzey halklarının folklorlarından, Fransız ve İtalyan edebiyatından, yurtseverliğe dayanan İngiliz tarih anlayışından ve hümanist öğretilerden de yararlandı. Sonraki yüzyıllarda, Shakspeare’in büyük bir yazar olmakla birlikte yeterli ölçüde öğrenim görmediğine dikkati çeken kimi edebiyat tarihçileri, bu büyük yapıtların gerçekte Francis Bacon ya da kimi soylu kişilerce yazılıp Shakspeare imzasıyla ortaya konulduğunu öne sürdüler. Ancak süregelen araştırmalar, bu kuşkuyu haklı çıkaracak veriler getirmedi. Shakspeare’in yukarda anılanlar dışındaki başlıca oyunları Veronalı İki Centilmen, Biz Yaz Gecesi Rüyası, Kuru Gürültü, Windsor’un Şen Kadınları, Nasıl Hoşunuza Giderse (Beğendiğiniz Gibi), On ikinci Gece, Romeo ile Juliet, Julius Caesar, Antonius ile Cleopatra, Pericles’tir. Haşan Sırrı’nın 1885’teki Venedik Taciri çevirisinden bu yana pek çok oyunu dilimize aktarılmış ve sahneye konulmuştur.
