Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

Türkiye’de Ticaret

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

   Her türlü mal ve hizmetlerin el ve yer değiştirmesine, maddi unsurlar veya takas usulüyle alım satımına ticaret denir. İç ve dış ticaret olmak üzere ikiye ayrılır.

• Dış ticaret hacmi = İthalat + İhracat
• Dış ticaret açığı = İthalat > İhracat
• Dış ticaret fazlası = İthalat < İhracat

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

NOT! Türkiye’nin günümüzde ihracatından elde ettiği gelir ithalat için ödenen paranın ancak %64’ünü karşılayabilmektedir.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

UYARI! Türkiye ilk kez dış ticaret fazlasını 1940 yılında vermiştir. Bu tarihten sonra sürekli dış ticarette açık oluşmuştur. 1940 yılında savaş nedeniyle tüm dünyada üretimler durmuş ve yurt dışından pek bir şey alınamamıştır. Günümüzde dış ticaret açığının oldukça fazla olmasının en temel nedeni ithalatın oldukça fazla olması ve en fazla enerji ithalatına para ödenmesidir.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

UYARI! Türkiye’nin her geçen yıl artan dış ticaret açığının kapatabilmesi için yapılması gereken çalışmalar şunlardır:

• Kaliteli ve ucuz ürünler üreterek, tanıtımını yapmak ve pazarlamak,
• Yeni pazarlar bulmak ve mevcut pazarlarla birlikte pazar payını artırmak,
• Endüstri ürünleri ve bunların içinde daha çok gelir getiren ürünlerin dış satımını artırmak,
• Dış alım giderlerini azaltmak,
• Turizm gelirlerini artırmaktır.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

1. İç Ticaret

Mal ve hizmetlerin Türkiye’nin bölge ve bölümleri arasında el değiştirmesidir. Türkiye’de iç ticaret oldukça fazladır. Bu duruma etki eden şunlardır:

• İklim çeşitliliğine bağlı olarak tarım ürünlerinin çeşitli olması, her tarım ürününün her bölgede olmaması,
• Ülke içinde sanayi tesislerinin dengesiz dağılması,
• Nüfusun ülkenin bölümlerine göre dengesiz dağılması,
• Yaz ve kış turizmine bağlı bazı yörelerin oldukça fazla nüfuslanması,
• Ulaşımın gelişmesine bağlı olarak ülkenin her yerine erişilebilmesi,
• Reklam ve tanıtım faaliyetlerinin artmasına bağlı olarak her tür üründen haberdar olunması,
• Pazarlama imkânlarının ve tekniklerinin gelişmesi.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

NOT! Türkiye’nin sanayi ve nüfus bakımından önde olan ülkeleri aynı zamanda i en önemli ticaret merkezi konumundaki illerdir.

• İstanbul
• İzmir
• Ankara
• Adana
• Kayseri
• Bursa
• Antalya
• Konya ve Gaziantep’tir.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

NOT! Tarım ürünlerinin her yerde yetişmemesi tarım ürünün iç ticarette çok fazla yer bulmasını sağlamıştır. Özellikle yalnızca Karadeniz’de yetişen çay ile Akdeniz’de yetişen Muz iç ticarete en fazla konu olan ürünlerdir.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

2. Dış Ticaret

Türkiye’nin dış ticaret hacmi giderek artmaktadır. Hem satımı yapılan ürünler artmakta hem de yurtdışından daha fazla ürün alınmaktadır. 1970 yılında ihracatın sektörlere göre dağılımı incelendiğinde %75,3’ünü tarım ürünleri, % 17,5’ini sanayi ürünleri, % 7,2’sini madenlerin oluşturduğu görülür. 2013 yılına gelindiğinde ihracatın % 94’ünü sanayi ürünleri, % 4’ünü tarım ürünleri , % 2’sini ise madenler oluşturmuştur.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

İhracatımız ( Dış Satım )

• Sanayi ürünleri ihracatı % 94 ile birinci sıradadır.
• En fazla otomotiv, beyaz eşya, tekstil ve kazan – makineler ihraç edilmektedir.
• Dış satımda en fazla kullanılan yol deniz yoludur.
• En çok ihracat OECD ülkelerine yapılmaktadır.
• Dış satımda Almanya birinci Irak ikinci sıradadır.
• Tarım ürünleri ihracatı % 4 civarındadır.
• Başta Pamuk ve tütün olmak üzere kuru üzüm, kuru incir, kayısı, fındık ve turunçgiller ihraç edilir.
• Maden ihracatının payı düşüktür ( % 2 )
• En çok ihraç edilen madenler Demir, Bor, Mermer ve Kromdur.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

3. Transit Ticaret

Türkiye’nin yalnızca kara ve deniz yolları kullanılarak başka ülkelerin yapmış olduğu ticarete transit ticaret denir. Türkiye’nin Asya ile Avrupa arasında ulaşım koridoru olması transit ticareti geliştirmiştir. İki önemli transit ticaret yolu vardır. Bunla İran Transit Ticaret yolu ve Habur – Kapıkule arası transit ticaret yoludur.

NOT! İran Transit Ticaret Yolu Trabzon Limanı’ndan başlar ve İran Gürbulak sınır kapısına uzanır. İran’ın en fazla ticaret yaptığı yollardan biridir.

Türkiye de ticaret coğrafya ders notları

İthalatımız ( Dış Alım )

• Türkiye’de ithal edilen ürünler içinde ilk sırayı % 72,6’sını sanayi ve enerji üretimi için gerekli olan ham maddeler alır.
• Doğal gaz ve petrol en çok alımı yapılan enerji kaynaklarıdır.
• İthalatın % 13,9’unu yatırım malları ( Sanayi kurulması için gerekli olan aletler ) alır.
• İthalatın 13,1’i tüketim malları ve % 0,5’ini diğer ürünler oluşturmaktadır.
• İthalatta birinci sırada Rusya ikinci sırada Çin gelmektedir.
• Türkiye de ticaret coğrafya ders notları