ŞEYH SAİT İSYANI ( 13 Şubat 1925):
Diyarbakır’da çıkan dini nitelikli bir Kürt isyanıdır. Bu isyan kısa sürede tüm D.Anadolu’ya yayıldı. (Musul meselesi yüzünden İngiltere’nin kışkırtması) İsyan güçlükle bastırıldı. Sorumlular İstiklal Mahkemelerinde yargılanarak cezalandırıldı.
SONUÇ:
- Anadolu’da asayişi sağlamak amacıyla Takrir-i Sükun Yasası çıkartıldı. ( 1925- Sıkıyönetim yasası)
TBMM:
- İstiklal Mahkemeleri
- Hıyanet-i Vataniye kanunu
- Firariler kanunu
- Takrir-i Sükun Yasası ile otoritesini korumuş oldu.
- İsyanda parmağı olduğu gerekçesiyle Terakkiperver partisi kapatıldı.
- Musul bu isyandan dolayı kaybedildi.
- Çok partili hayata geçiş denemelerinin ilk adımı başarısızlıkla sonuçlandı.
- R.Bele, K.Karabekir, R.Orbay istiklal mahkemelerinde yargılanıyorlar fakat M. Kemal affedince kurtuluyorlar.
NOT:
(Eski ittihatçılar- teşkilatı mahsura- bugünkü Mit’in temeli) 1926’da İzmir’de M. Kemal’e suikast girişiminde bulunulmuş fakat başarılı olunamamıştır. Suçlular resmi olarak son kez kurulan istiklal mahkemeleri tarafından yargılandı.
- Ø R.Orbay bu suikast sonucu istiklal mah. Yargılanıyor fakat M. Kemal tarafından tekrar affediliyor.
- Ø Siyasi bir olaydır, devrimlere karşı yada gericilerin işi değildir.
- Ø Bu olaydan sonra M. Kemal Diyor ki;
“ Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Ama T.C. ilelebet payidar olacaktır.” Diyor ittihatçıları tamamen siliyor.
