Metotlu çalışma, başarılı olmanın önemli bir özelliğidir. Eğitimcilerin uygulayacağı metotlar, öğrencilerin özelliklerine göre uygulanmalıdır. İnsanlara akıl seviyelerine uygun davranıp, hitap edinifadesi Peygamberimizin önemli bir hatırlatmasıdır. Öğrencinin zekâ yapısı, algılaması dikkate alınarak farklı metotlar uygulanmalıdır. Öğretim metotları mantıkidir, ekonomiktir, estetiktir. Şahsiyetle ilgilidir. Öğrenci için en tutarlı, en akılcı yöntemin bilinip uygulanması çok önemlidir. Bu nedenle tüm eğitimcilerin, anne ve babaların, öğretmenlerin metotları çok iyi bilmesi ve kullanabilmesi gerekmektedir. Belli başlı metotlar şunlardır
Tedricilik
Tüm eğitimciler çok iyi bilirler ki bilgilerin bir anda verilmesi psikolojik ve pedegojik prensiplere aykırıdır. Bilgi, zaman içinde az az verilmeli ki hafızada yer etsin, iyice anlaşılsın. Bilginin bir anda ve fazlaca verilmesi öğrenciyi düşünmeden öğrenmeye zorlar. Az verilen bilgiyi öğrenci hem kolaylıkla tekrar eder, hem de üzerinde iyice düşünerek iyice anlar. Eğitimciye düşen görev, bilgiyi yeri geldiğinde öğrenciye bu metotla vermektir. Bilginin heder (zayi) olması, ehli olmayana öğretilmesidir ilkesi unutulmamalıdır.
Soru-cevap
Öğrenciye belli bir gayeyle soru sormak, öğretim prensiplerinin en önemlilerindendir. Muhatabın dikkatini konu üzerine çekmek için soru yöneltilirse öğretim kolaylaştırılır. Öğrencinin bilgisini ölçerek, seviyesi tespit edilmiş olur. Soru-cevap metodu ile dikkat yoğunlaştırılır. Öğrenciyi tanıma ve anlama tespit edilmiş olur. Soru-cevap metodunun uygulanmasıyla ifade gücü geliştirilir. Ferdi yetenekler ve kabiliyetler artar; ancak soru sormanın teknikleri öğretilmelidir. Unutulmasın ki iyi bir soru, zekaya güzel bir cevap, bilgiye işarettir.
Egzersiz ve tekrar
Öğretim, zorluk ve şiddet gösterilmeden yumuşaklıkla yapılmalıdır. Anlaşılmayan konuların tekrarı ve pekiştirme çalışmalarıyla öğrenmeye teşvik edilmelidir. Egzersiz ve tekrar metodunda sabır esastır ve uygulanmasıyla sorumluluk gelişir. Kanaat etme ve nefsin derinliklerine inme inceliği vardır, Öğrenilenlerin doğru olup olmadığını kontrol eder, hatalarını telafi eder. Öğretimde önemli ve iyi bir metottur.
Örnekleme
Konuların özelliklerine, güzellik ve çekiciliklerine göre örneklendirilme’ si eğitim öğretimde önemlidir. Tarihi olayların akışı, geçmişte ve günümüzde yaşanılan konuların duygu dünyasıyla birleştirilip örneklerle sunulması öğrencide derin izler bırakır. Öğrencinin yaşı ve anlama kapasitesi hesaba katılarak örnek gelişim özelliğine göre sunulmalıdır. Örnekler yakın çevreden, yaşadığı dünyadan, günlük olaylardan olmalıdır.
Duyguları eğitme
Eğitimcinin unutmaması gereken önemli bir metottur. Öğrencilerin duygu dünyaları farklıdır. Ortak noktaları tespit edip onların duygu dünyasındaki gizemleri keşfetme ve bilmedikleri konularda gizli kalmış güzellikleri harekete geçirme noktasında uyulması gereken bir metottur. Oldukça yetenek ve birikim isteyen bu metot, öğrencilerle yerinde konuşmak ve gerektiğinde de onları yeterince konuşturmakla tanımlanabilir. Onların ruh dünyasına dalarak öz güveni geliştirmek, duygularıyla alay etmeyip, saygı göstermek yeteneklerini ortaya koymalarında önemli bir adımdır.
İkna ederek eğitim
Başkasının kendisine olumsuz yaklaşımını istemeyen kişilerin aynı duyarlılığı başkalarına da göstermesi gerekir. Eğitimcilerin öğrencilere yönelik sorunlarla karşılaşması neticesinde muhatabını çok iyi tanıması, öfkelenmeden onları dinlemesi önemli bir metottur. Tüm olumsuz sözlerle muhatap kalındığında bile Sizi anlıyorum ifadesiyle sakin bir şekilde tepki gösterip daha sonra onları ikna etmeye, hatalı davranışlarını gidermeye yönelik rehberlikte bulunması gerekir.
Müzakere
Bilinenden gidilerek bilinmeyen elde edilmeye çalışılır. Çıkarılan sonuçlar kayıt edilir. Öğrencileri araştırma yapmaya, sebep sonuç ilişkisini incelemeye ve konu üzerinde detaylı düşünmeye sevk eder. Genellikle okullarda ve parlamentolarda sık sık uygulanır.
Anlatım (takrir)
Zamandan tasarruf sağlar, öğretim programlarını kısa sürede uygulanmasına imkân verir, ekonomiktir. Öğretmenin konuşma, öğrencinin de dinleme ve anlama yeteneğini geliştirir. Bilgileri kalabalık kesimlere iletme imkânı verir. Öğretmene güven verir. Öğrencinin yalnız zihin ve iradesine değil, duygularına da hitap eder. Eskiden beri kullanılan bu metot, mesleğe yeni başlayanlara tavsiye edilir.
İçe dönük, çekingen ve sıkılgan öğrencilerin söz söyleme ve konuşma cesaretini artıran bir metottur. Tanım ve kurallar iyi öğrenilir, kitle ruhu gelişerek sınıftaki sosyal bağ takviye edilir. Öğretmen ile öğrenci arasındaki ilişkiler gittikçe pekişir ve öz güven gelişir.
Tüm bu metotlara ilave olarak şunu da söyleyebiliriz Ülkemizde ne kadar eğitimci varsa, o kadar metot vardır. Her insan ve her eğitimci bir metottur. Kişi kendine özgü güzellikleri devreye sokarak muhatabını kazanabilme yollarını bulur. Biz, sadece öğretim kurumlarında uygulanan, bilinen ve netice alınan belli başlı bazı metotları aktarmaya çalıştık.
Eğitimciler bu metotlarla dost oldukları oranda başarılarını daha üst düzeye götürecek ve güzel sonuçlar alabileceklerdir. Yıllardır uygulanan bazı metot ve müfredatların artık anlamsız olduğunu bilen modern yenilikçi atılım ve metotlarla öğrencilerin önüne çıkmak eğitimde önemli bir özelliktir.
