LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ
Lozan Barış Antlaşması, Türkiye’nin Mondros ve Sevr ile elinden alınmak istenen topraklarını ve bu topraklar üzerindeki Türk milletinin bağımsızlığını geri getirdi ve millî sınırlar içinde yeni bir Türk devletinin varlığını sağladı. Türkiye, Birinci Dünya Savaşı’nın galibi ve Almanya’ya, Avusturya’ya, Bulgaristan’a istediklerini dikte ettirerek yaptırmış olan İtilaf Devletlerini, bağımsızlık savaşında yenerek Misakımillî’yi ve bağımsızlığını kabul ettirdi. Sevr ile yok edilmek istenen Türk varlığı, “Türk Mucizesi” ile Lozan’da bütün dünyaya onaylatıldı. Sevr ile “Doğu Sorunu”nu dilediği gibi çözmek isteyen İngiltere ve Fransa, Türkiye’nin gücü karşısında bu sorunun Türkiye’nin istediği biçimde çözümlenmesini kabul ettiler ve “Doğu Sorunu”, “Avrupa’nın Hasta Adamı” gibi sorunlar tarihe karıştı. Türkiye emperyalizme karşı silahlı bağımsızlık savaşını kazandı ve bunu siyasal alanda da kabul ettirdi. Bu olay Atatürk’ün dediği gibi bütün mazlum uluslara etki yaptı ve bağımsızlık inançlarını kamçıladı. Hindistan’dan Arabistan’a, Kuzey Afrika’ya yaptığı bu etki sömürgeciliğin sonunu getirdi. İngiliz İmparatorluğu’nun çökmesini hazırlayan en büyük etken Türkiye örneği oldu. İngiltere, Türkiye’nin bağımsızlığını kazanmasının bütün sömürgelere yapacağı etkiyi bildiği için, başından beri Millî Mücadele’nin amansız düşmanı kesilmişti ve Lozan’da da bunu sürdürdü.
Ergün AYBARS Lozan’da bütün dünyaya onaylatıldı. Sevr ile “Doğu Sorunu”nu dilediği gibi çözmek isteyen İngiltere ve Fransa, Türkiye’nin gücü karşısında bu sorunun Türkiye’nin istediği biçimde çözümlenmesini kabul ettiler ve “Doğu Sorunu”, “Avrupa’nın Hasta Adamı” gibi sorunlar tarihe karıştı. Türkiye emperyalizme karşı silahlı bağımsızlık savaşını kazandı ve bunu siyasal alanda da kabul ettirdi. Bu olay Atatürk’ün dediği gibi bütün mazlum uluslara etki yaptı ve bağımsızlık inançlarını kamçıladı. Hindistan’dan Arabistan’a, Kuzey Afrika’ya yaptığı bu etki sömürgeciliğin sonunu getirdi. İngiliz İmparatorluğu’nun çökmesini hazırlayan en büyük etken Türkiye örneği oldu. İngiltere, Türkiye’nin bağımsızlığını kazanmasının bütün sömürgelere yapacağı etkiyi bildiği için, başından beri Millî Mücadele’nin amansız düşmanı kesilmişti ve Lozan’da da bunu sürdürdü.
Ergün AYBARS Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, s. 602-603.<>< -->
