Soğuk savaş dönemi ders notları
İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD ve SSCB iki süper güç olarak ortaya çıktılar. SSCB, savaş sonrası yayılmacı bir politika izleyerek komünizm rejiminin Balkanlar ve Orta Avrupa’da yerleşmesi için mücadele etmiştir. Rusya’nın bu tutumu, ABD ve Avrupa ülkelerini endişelendirmiştir. Böylece ABD’nin önderliğinde demokratik Batı devletleri Batı Bloğu’nu, Sovyet Rusya önderliğinde Doğu Avrupa ve Balkan devletleri de Doğu Bloğu’nu oluşturmuştur.
Soğuk Savaş; Doğu ve Batı blokları arasında gelişen, açık ama silahlı mücadeleye dönüşmeyen çekişmeye denilmektedir. Silahlı mücadele yok; ancak her konuda gerginlik, çekişme, rekabet ve didişme var!
!!! Soğuk Savaş, 1991’de Sovyet Rusya’nın dağılmasına kadar devam etmiştir.
Rusya’nın Türkiye Politikası: Rusya, yeni politikası gereği Türkiye’den boğazlar üzerinde hak sahibi olmayı ve Kars- Ardahan’ın kendisine verilmesini istemiştir. Türkiye’nin bu isteği reddetmesi üzerine Rusya, Türkiye’ye siyasi baskı uygulamaya başlamıştır. ABD Başkanı Truman, 1947’de bir kongrede bu konuyla ilgili kararını açıklamış, Türkiye ve Yunanistan’a yardım edeceğini bildirmiştir. (Bu karar daha sonra Truman Doktrini olarak anılmıştır) Truman Doktrini ve Marshall Planı çerçevesinde ABD, Türkiye’ye askeri ve ekonomik yardımlar yapmıştır. Bunlar neticesinde Türkiye, Batı yanlısı bir politika izlemeye başlamıştır.
a) Kore Savaşı (1950) :
Kore 1910 yılından beri Japonya işgalindeydi. İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya yenilince Kore’nin kuzeyini Sovyetler Birliği, güneyini ABD işgal etti (1945). Amaçları, burada bağımsız bir Kore devleti kurulmasını sağlamaktı. Ancak Soğuk Savaş ile bu amaç bir çıkmaza girdi. Kuzey Kore, komünizmin Kore’nin tümünde etki gösterebilmesi için Güney Kore’ye saldırdı. (1950) BM bu saldırıyı kınayarak müdahale kararı aldı. Başta ABD olmak üzere 19 devlet Kore’ye asker gönderdi. (Türkiye de bu devletlerin içindeydi- 5000 asker =1 tugay) 3 yıl süren savaşta iki taraf da bir üstünlük sağlayamadığı için ateşkes imzalandı ve savaşa son verildi.
b)Nato’nun Kurulması ve Türkiye’nin Üyeliği (1952):
Not: Türkiye’nin Kore’ye asker göndermesi, Nato’ya kabul edilmemizde önemli rol oynamıştır.
NATO = Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı: Sovyetler Yayılmacılığına karşı ortak bir güvenlik sistemidir.
!!! Sovyetler Birliği NATO’ya karşı Varşova Paktı’nı kurmuştur.
