Medya okur yazarlığı etkinlik örneği

 

Aşağıdaki metni dikkatlice okuyunuz, verilen soruları cevaplayınız. 

İletişim tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanın var olması ile ortaya çıkan iletişim olgu­sunun temelinde, paylaşma ihtiyacının giderilmesi gerçeği yatmaktadır. İlk Çağ insanının bir av öyküsünü başkalarına anlatmak için mağara duvarlarına çizdiği resimler, başarılı geçen bir av­dan sonra ateşin çevresinde yapılan danslar, komşu kabilelerle haberleşmek için belki de ye­ni reisin seçiminden duyulan mutluluğu paylaşmak amacıyla göğe gönderilen renkli dumanlar, gemicilere yol gösteren fenerler, ressamın tuvaline yansıttığı renkler ve çizgiler, bestecinin no­talarla kurduğu ortaklığın neticesinde doğan besteler, sinemacının fikrini belgeleyen filmleri, balerinin duygularını yansıttığı hareketleri, pandomimcinin biraz da esrar perdesiyle gölgelendir­diği jest ve mimikleri; hepsi, paylaşma ihtiyacının giderilmesi için başvurulan iletişim yollarıdır.

Yaşamak da başlı başına iletişim faaliyetlerini kapsayan bir olgudur. Doğduğumuz andan itibaren çevremizle sürekli iletişim, etkileşim içine gireriz. Bilinçsizce çevremizi etkilemeye, de­ğiştirmeye; yine bilinçsizce etkilenmeye, değişerek çevremize uymaya başlarız. Bu çift yönlü etkileşim, hayat boyu sürer gider. Yaşadığımız sürece zekâmızı, kültür ve birikimimizi, kişiliği­mizi iletişim alışkanlıklarımız ve iletişim çabalarımızla ortaya koyarız. Duygu ve düşüncelerimi­zi başkalarıyla yine iletişim yoluyla paylaşırız.

İnsanoğlu, var olduğu günden bugüne dek iletişim kurmak için çeşitli araçlara başvurmuş­tur. Kendi gelişimine paralel olarak kullandığı araçlar da gelişmiş, sürekli gelişen iletişim araç­ları birbirini tamamlamış fakat biri, diğerinin yerini alamamıştır. İletişimin en yalın, en ilkel araç­larından biri kabul edilen işaretlere, kelimelere dayalı olan yazı ve konuşma dilinin yanı sıra, beden dili ile sözsüz anlatımlar (jestler, mimikler, dokunma, cevap vermeme, sessiz kalma gi­bi davranış ve tutumlar, dans, resim, vb.) da yüzyıllar boyunca kullanılagelmiştir

Teknolojik gelişimin tabii sonucu olarak gelişen ve elektronikleşen iletişim araçları, iletişime sürat ve kolaylık sağlamakla kalmamış; aynı zamanda iletişimi, kitle iletişimine çevirmiştir.

Günümüzde posta, telgraf, telefon, belgegeçer (faks) gibi haberleşme araçları; gazete, rad­yo, televizyon gibi kitle iletişim araçları; uydular, bilgisayarlar [Genel Ağ (İnternet) ve elmek (e-mail)] birer iletişim aracı olarak iletişimin ayrılmaz parçaları durumuna gelmiştir. Bu elektronik iletişim araçları, kültürü de yaygınlaştırmış; dünyamızı “küresel bir köy”e dönüştürmüştür.

Tarihî açıdan bakıldığında kitle iletişim araçları, tiyatro; gazete, kitap, dergi, broşür gibi ya­zılı basın; sinema, film, radyo, televizyon, plak, kaset, CD, bilgisayar gibi iletişim teknolojisin­deki gelişmelerin ürünü olan araçlar, günümüze gelinceye değin hızlı bir gelişim göstermiştir.

Günümüzde toplumsal varoluşu gerçekleştirerek ortaklık yaratmak, bu varoluşu ve ortaklı­ğı sürdürebilmek için kitle iletişimine; dolayısıyla kitle iletişim araçlarına ihtiyaç vardır. Çünkü kitle iletişim araçları, sahip oldukları özelliklerle alıcı kitlesi üzerinde yarattıkları etki ve etkile­şim süreci sonunda toplumsallaştırmayı sağlayan araçlardır.

 

Kitle iletişim araçlarının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

1. Kitle iletişim araçları, sosyal statüsüne göre herhangi bir farklı yaklaşım oluşturmadan
çok sayıda insana aynı iletiyi, aynı anda ulaştırabilmektedir.

2. Kitle iletişim araçları, yayınları ile belirli bir süreklilik ve düzenlilik (yayın periyodu) gösterir.

3. Kitle iletişim araçları, sürekli ve düzenli yayınları ile toplumda kendilerine karşı bir tale-
bin oluşmasını sağlar. Bu talep, zamanla alışkanlığa hatta ihtiyaca dönüşür.

4. Kitle iletişim araçları ile aktarılan iletiler, belge niteliği ve değeri taşıdığı için inandırıcılık
ve alıcıyı ikna etme özelliğini de kazanmaktadır.

5. Özellikle radyo ve televizyon, iletiyi olay anında aktarabilme özelliğine sahiptir.

6. Kitle iletişim araçları ile gerçekleşen iletişim sürecinde, geri bildirim imkânı yoktur. Bu ne-
denle alıcının tepkisi anında ölçülememektedir.

Kitle iletişim araçlarının işlevlerini de şu şekilde sıralayabiliriz:

1.  Haber verme, eğitme, eğlendirme

2.  Dış dünyayı görmemizi sağlama

3.  Kültürün toplumumuzdan, bizden sonraki toplumlara ve nesilden nesile geçişini sağlama

4.  Eşya ve hizmetlerin tanıtılmasına, satılmasına yardım etme

5. Çevremizde oluşan fırsat ve çağrılara karşılık verme ile sosyal hareketlerde genel rıza-
ya ulaşma arasında bağ kurmamıza yardım etme

Kitle iletişim araçları, bu işlevleri gerçekleştirirken alıcı üzerinde de bir etki yaratır. İletişim, her şeyden önce bir bilgi alışverişidir. Bu alışverişten amaçlanan da anlamak, anlatmak, öğ­renmek ve eğitim görmek ihtiyaçlarının giderilmesidir. Bu ihtiyaçların giderilmesi amacıyla baş­latılan iletişim sürecinin sonunda yaşanan olgu, etkileme ve etkilenme yani etkileşimdir.

Kitle iletişim araçlarının bireyleri ve toplumu hangi açıdan (olumlu mu, olumsuz mu) etkiledi­ği tartışma konusudur. Araştırmacılar, hangi görüşü savunurlarsa savunsunlar sentez olarak or­taya çıkan bir görüş var: Kitle iletişim araçları, bilgi, görüş ve düşüncelerin paylaşılmasını sağla­yan; sosyal örgütlenmeyi güçlendiren; kamuoyu oluşturan; insanın anlama, anlatma, öğrenme ve eğitim görme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayan; insan ilişkilerini değiştirip geliştiren; yeni davra­nış ve tutum kalıplarını, görüş ve düşünce akımlarını yaygınlaştıran en etkin iletişim araçlarıdır.