Maurice RAVEL (1875-1937). Etkili, kusursuz anlatımıyla 20. yüzyıl Fransız müziğinin en önemli ustaları arasına giren Fransız bestecisi. Paris Konservatuarı’nda öğrenim görürken (1889-1905) en ünlü bestelerini yapmaya başladı. Kısa sürede adını duyurdu, birçok Avrupa Ökesinden çağrı aldı; Oxford Üniversitesi’nce onursal doktorluk unvanına değer görüldü. Son yıllarında Paris Fontainebleau’daki Amerikan Konservatuarı’nın yöneticiliğine getirildiyse de, tutulduğu afazi hastalığı nedeniyle bu görevini sürdüremedi. Giderek …

Margarita XIRGU (1888-1969). İspanyol (Katalan) tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. Barcelona’da başladığı (1906) tiyatro oyunculuğunu Madrid’de sürdürdü. Yıllar boyu komedi ve trajedilerde başarılı oyunlar verdi. Barcelona’daki İspanyol Tiyatrosu’nun yönetmenliğine getirilince (1927), Federico Garcia Lorca’nın oyunlarını (Marienn Pineda, Yerme, vb.) sahneye koydu, bunların birçoğunda başrole çıktı. Latin Amerika turnesinde bulunduğu sırada İspanya İç savaşı çıkınca (1936) bir daha ülkesine dönmedi; Arjantin ve …

Man RAY (1890-1976). Sürekli yenilik arayışı içinde olmakla tanınan ABD’ li sanatçı. Asıl adı Emanuel Rabinovitch’tir. New York’ta mimarlık, mühendislik ve sanat öğrenimi gördü. Resim çalışmalarını sürdürürken Fransız ressamı Duchamp’la tanıştı. Sanat alanında yenilikler yapma tutkusuyla birtakım deneylere giriştiler. Once Dadacı bir grup oluşturdular. Ray da Duchamp gibi ready made (hazır nesneler) üretmeye yöneldi. 1921’de Paris’e gitti; Andre Bre ton’un …

Luchino VISCONTI (1906-1976). Sinemada yeni gerçekçilik akımının ve çağımız sinemasının en büyük temsilcilerinden İtalyan yönetmeni. Fransa’da Jean Vilar’a asistanlık yaparak sinemaya girdi. Postacı Kapıyı iki Defa Çalar romanından uyarlanan Tutku filmindeki (1942) yönetmenliği ile adı duyuldu. Gerçekçiliğin en başarılı yapıtlarından biri olarak değerlendirilen bu film, daha sonra Yeni Gerçekçi diye nitelenecek Fransız yönetmenlerini de önemli ölçüde etkiledi. 1948’de Sicilya’da çektiği …

Lope de VEGA (1562-1632). İspanyol edebiyatında Altın Çağ denilen klasik dönemin önde gelen oyun yazarı. Yaşamı boyunca bir oyun fabrikası gibi çalıştığı, 1500 dolayında yapıt yazdığı söylenir. Bunlardan 500 kadarı günümüze kalmıştır, içlerinde oldukça başarılı komedyalar, auto sacramentale’ler (dinsel konulu kısa oyun), pelerin ve kılıç oyunları bulunmaktadır. İspanya’da ulusal ve profesyonel tiyatronun gelişmesinde önemli rol oynadı.

Konstantin STANISLAVSKI (1863-1938). Kendi adıyla anılan oyunculuk yönetimini ortaya koyan Sovyet tiyatro oyuncusu, yönetmeni ve kuramcısı. Moskova’da ailesinin oluşturduğu Aleksey Çevresi adlı toplulukta oyunculuk yaparak tiyatro yaşamına başladı. 1891’de, sürekli gösterimler veren bir tiyatro topluluğu da yöneten Sanat ve Edebiyat Derneği’nin kurucuları arasında yer al di. Aynı yıl ilk yönetmenlik denemesi olan Tolstoy’un Eğitimin Meyveleri adlı oyunu büyük başarı kazandı. …

John WAYNE (1907-1979). Otuz yıl boyunca westernlerde kovboy rollerini başarıyla canlandıran ABD’li sinema oyuncusu. Asıl adı Marion Michael Morrison’dur. Uzun süre (1928 – 39) önemsiz serüven ve kovboy filmlerinde, küçük rollerde göründü. 1939’da Cehennemden Dönüş (Posta Arabası) filmiyle birdenbire parladı. Bundan sonra daha çok kovboy, şerif, vb. rollerinde oynadı. 1969’da İz Peşinde filmindeki rolüyle En İyi Erkek Oyuncu Oscar’ını kazandı. …

Johannes VERMEER (1632-1675). Hollandalı ressam. Birçok yapıt vermesine karşın bunların sadece ikisine imzasını koymuş olması, birçok yapıtın ona ait olup olmadığı konusunda kuşkular yaratmıştır. İmzalı iki resmi, 1665 tarihli Aracı Kadın ve 1668 tarihli astronom’dur. Ancak imzasızlar arasında, bu iki tablodan çok daha önemli olanlar bulunmaktadır. Hollanda’nın gelenekleri ve günlük yaşamı, Vermeer’in yapıtlarının başlıca konusunu oluşturdu. Bir dönemde natürmortlara yöneldi. …

Johann STRAUSS (1825-1899). Vals Kralı olarak anılan, vals ve operetleriyle tanınmış Avusturyalı besteci. Aynı adı taşıyan babasından ayırmak için Genç ya da Oğul Strauss denir. Babası müzikçi olmasını istemediği için, bir yandan banka memurluğu yaptı, bir yandan babasından gizli keman dersleri aldı. Kendi dans orkestrasını kurarak Viyana’daki bir restoranda çalmaya başladı (1844). Babası ölünce (1849) onun orkestrasıylayken dininkini birleştirdi ve …

Jean VILAR (1912-1971). Fransız tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. Uzun yıllar oyunculuk yaptı. İlk Avignon Tiyatro Şenliği’ndeki (1947) başarılı yönetimi ilgi çekti. 1951’de Paris’te Theatre National Populair’ in yönetmenliğine atandı. On iki yıl yürüttüğü bu görevi sırasında tiyatronun geniş bir repertuara ve başarılı oyunculara sahip en etkili Fransız topluluklarından biri olmasını sağladı. Ayrıca Paris’in dış kesimlerinde de gösterimler verdirterek tiyatronun yaygınlaşmasına …