HUKUK ALANINDAKİ İNKILÂPLAR
Toplumun barış içinde ve bireyleri arasında karşılıklı saygı prensibiyle yaşayabilmesi için oluşturulan kurallara hukuk denir. Hukuk kuralları fertler arasındaki ilişkileri düzenlediği gibi devletin saygınlığını artıracak ve ülkenin kalkınmasını sağlayacak özellikleri de içerir.
Osmanlı Devletinde hukuk sisteminin temeli İslam dinine dayanmaktaydı. Osmanlı padişahları din adamlarına ve yargı yetkisini elinde bulunduran kadılara toplum içinde saygınlıklarını artırmak için bir çok ayrıcalıklar tanımışlardır. İslam dininin esasları bütün hukuk sisteminin temeli olmuştur.Ekonomik sosyal askeri ve idari konularda İslam hukuku(şer-i hukuk) temel olarak alınmış eski Türk gelenekleri ise İslam hukukuyla çelişmiyorsa “örfi hukuk” adı altında uygulanmıştır.
Bununla birlikte ülkede yaşayan gayrimüslimler dini konularda bağlı bulundukları dini kurumlar tarafından yargılanabilmekteydi.Bu nedenle Osmanlı Devletinde hukuk birliği yoktu.
XVII.yüzyıldan itibaren yargı kurumlarındaki yozlaşmayla beraber halk uygulanan hukuk düzenine güven duymamaya başlamıştır.Bu durum giderek yaygınlaşmış ve hukuk kuralları ihtiyaçları karşılayamaz hale gelmiştir.Osmanlı devleti XIX.yüzyıla kadar hukuk alanında büyük bir düzenleme yapmamıştır.Ancak özellikle Tanzimat döneminden itibaren Osmanlı ülkesindeki gayrimüslimlerin haklarının genişletilmesini isteyen batılı devletlerin baskıları nedeniyle XIX.yüzyılda hukuk alanında düzenlemelere girişilmiştir.Bu dönemde batı tarzında mahkemeler açılmış gayrimüslimlerin yargılanmalarında ayrıcalıklar tanınmıştır.Fakat bu durum ülkede yaşanan kargaşasını daha da artırmıştır.
XIX.yüzyılın son çeyreğinde İslami kanunları çağın ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirmek amacıyla Mecelle denilen bir hukuk kitabı oluşturmak için çalışmalar başlatılmıştır.Ancak çalışmalar çok uzun sürmüş ve sonuçlandırılamamıştır.
Osmanlı devletinin XIX.yüzyılda hukuk alanında yaptığı en köklü değişiklikler Tanzimat ve Islahat Fermanlarını yayımlaması Avrupa tarzı mahkemelerin açılması ve 1876’da Kanun-ı Esasi denilen ilk anayasanın kabul edilmesidir.Fakat bütün bu çalışmalar amacına ulaşamamış ülkede yaşanan hukuk kargaşasını daha da artırmış ve çok hukukluluk içinden çıkılmaz bir hal almıştır.
Bu nedenle yeni Türk devleti çağdaş ve laik bir hukuk sistemi getirmek amacıyla köklü yeniliklere gitmek zorunda kalmıştır.
Hukuk alanındaki İnkılâpların amaçları
• Laik hukuk anlayışını uygulamak
• Modern yaşam tarzının ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir hukuk sistemi oluşturmak
• Kadın-erkek eşitliğini sağlamak
• Her alanda akılcılık ve bilimselliği öncelikli olarak yaşatmak
• Batılı devletlerdeki hukuk anlayışını uygulamak
• Hukuk birliğini sağlamak
• Ekonomik hayatı düzenleyen çağdaş kanunlar yapmak
