1.
I.İlk TBMM’nin kurulması
II.Saltanatın kaldırılması
III.Cumhuriyetin kurulması
Türkiye’deki bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirme amacı taşımamıştır?
A)Ulusal iradeyi hakim kılmak
B)Yeni bir devlet kurmak
C)Anayasal düzeni kurmak
D)Demokratik yönetimi gerçekleştirmek
E)Seçim sistemini değiştirmek
ÇÖZÜM:I.ve II. Öncüllerde verilenler A seçeneğinin III.öncülde verilen bilgi ise B,C,D seçeneklerinin gerçekleştirilmesini amaçlamıştır.E seçeneği ile ilgili bir bilgi yoktur.
2.
I.İnanç özgürlüğünü geliştirme
II.yabancılara verilen ayrıcalıkları kaldırma
III.Laik devlet düzenine geçme
Yukarıdakilerden hangilerinin Halifeliğin kaldırılması için bir gerekçe olduğu savunulabilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)I ve III
D)II ve III E)I,II ve III
ÇÖZÜM:Halife dünyadaki bütün Müslümanların dini lideridir.halife aynı zamanda siyasi yönetimin lideri konumunda olan padişahlık yetkisini de elinde bulundurduğu için dini ve siyasi yetkilerin tek elde toplanması durumu oluşmaktaydı.III.öncülde belirtilen laik devlet düzenine geçmek için halifeliğin kaldırılması gerekliydi.Yönetimin en üst kademesinde bulunan halifelik makamının kaldırılması insanların dinsel tercihlerini ve inanç özgürlüğünü daha da kolaylaştırmıştır.Doğru cevap C seçeneğidir.
3.Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyetin kurulmasından çok geliştirilmesi amacına hizmet etmiştir?
A)Düzenli ordunun kurulması
B)Saltanatın kaldırılması
C)Laik devlet anlayışı
D)Kurtuluş savaşı
E)Lozan barış antlaşması
ÇÖZÜM:Cumhuriyet 29 Ekim 1923’te ilan edilmiştir.A,B,D ve E seçeneklerindeki olaylar Cumhuriyetin ilanından daha önce gerçekleştiği için Cumhuriyetin geliştirilmesi amacını taşımazlar. Cumhuriyet herkese her konuda eşit davranılmasını öngörür.Laik devlet anlayışı kişisel hakları garanti altına aldığı için Cumhuriyetin gelişmesine katkıda bulunmuştur.Doğru cevap C seçeneğidir.
4.Türk inkılabı incelendiğinde önce temel inkılapların yapıldığı sonrada bunlara bağlı diğer inkılapların gerçekleştirildiği görülür.
Böyle bir yönelime göre aşağıdakilerden hangisi diğerlerinin gerçekleştirilmesine ortam hazırlamıştır?
A)Medreselerin kapatılması
B)Halifeliğin kaldırılması
C)Şapka kanununun kabul edilmesi
D)tekke ve türbelerin kapatılması
E)Kadınlara siyasal hakların verilmesi
ÇÖZÜM:3 mart 1924’te halifeliğin kaldırılması diğer inkılapların yapılmasına ortam hazırlamıştır.Zaten halifeliğin kaldırılması kanunun diğerlerinden daha önce kabul edilmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
5.Seçim kanununda 1923 yılında yapılan değişiklikle 50.000 erkek nüfus için bir milletvekili seçilmesi yerine 20.000 erkek nüfus için milletvekili seçilmesi kabul edilmiştir.
Bu değişiklikle ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir?
A)Halkın devlet yönetimine katılımını artırmak
B)Herkesin seçmen olmasını sağlamak
C)Aday belirleme işini kolaylaştırmak
D)Meclisteki gruplaşmaları önlemek
E)Birden fazla partinin mecliste temsil edilmesini sağlamak
ÇÖZÜM:50.000 erkek nüfus için bir milletvekili seçilmesi yerine 20.000 erkek nüfus için bir milletvekili seçilebilmesiyle meclise girecek milletvekillerinin sayısı artmıştır.Bu durum halkın farklı düşüncelerinin devlet yönetiminde daha etkili olmasını sağlamıştır.Doğru cevap a seçeneğidir.
6.Atatürk döneminde tek partili yönetimden çok partili yönetime geçme girişimleri olmuştur.
Bu girişimler aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmeyi amaçlamıştır?
A)Meclisteki siyasal anlaşmazlıkları azaltmak
B)Halkın istek ve görüşlerinin Meclise daha çok yansımasını sağlamak
C)Dış devletlerin ekonomik desteğini kazanmak
D)Cumhuriyet yönetimine karşı olanları belirlemek
E)Devlet hizmetlerinin yürütülmesini kolaylaştırmak
ÇÖZÜM:Atatürk döneminde çok partili yönetim şekli demokrasinin daha iyi uygulanmasını ve halkın isteklerinin meclise daha iyi yansımasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilmek istenmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
7.Demokrasinin baş koşulu özgürlüktür.Demokrasinin işleyebilmesi için bireylerin özgürce tavır alabilmeleri ve toplumsal olaylarda özgür istemleriyle yer almaları gerekir.
Buna göre demokrasinin işleyebilmesi için temel koşul aşağıdakilerden hangisidir?
A)Bireylerin siyasi tercihlerinin farklı olması
B)Toplumsal hayata katılabilmenin ön plana çıkarılması
C)Toplumsal olayların birbirini etkilemesi
D)Toplumda farklı inançlara sahip insanların bulunması
E)Toplumun farklı alt kültürlerden insanları kapsaması
ÇÖZÜM:Soru kökünde demokrasinin en önemli koşulunun özgürlük olduğu demokratik yöntemlerde bireylerin toplumsal hayata özgürce katılabildikleri vurgulanmıştır.B seçeneğinde de farklı bir cümleyle bu durum ifade edilmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
8.Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra bir süre tek partili yönetimin sürdürülmüş olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu savunulamaz?
A)İnkılapların yerleşmesini sağlama
B)Halkın belli bir siyasi olgunluğa erişmesini bekleme
C)Kalkınma yolundaki gelişmeleri hızlandırma
D)Tek elden yönetimi en iyi yönetim biçimi kabul etme
E)Ulusal birlik ve bütünleşmeyi çabuklaştırma
ÇÖZÜM:Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarında yeniliklerin halka daha iyi anlatılabilmesi meclis otoritesinin güçlendirilebilmesi ve alınan kararların hızla uygulanmaya sokulup sonuç alınabilmesi için TBMM’de muhalefeti artıracak yeni bir parti kurulması sonraya bırakılmıştır.Bunlar A,B,C,E seçeneklerinde belirtilmiştir.Doğru cevap D seçeneğidir.
9.Türkiye’de Şeyh Sait ayaklanması ve Menemen olayı aşağıdakilerden hangisinin bir süre için ertelenmesine neden olmuştur?
A)Devletçilik politikasının
B)Milletler cemiyeti ile ilişki kurulmasının
C)Dış ticarete ağırlık verilmesinin
D)Kadınlara siyasi haklar tanınmasının
E)Çok partili demokrasiye geçilmesinin
ÇÖZÜM:1925’teki Şeyh Sait isyanı sonucunda Terakkiperver Cumhuriyet fırkası kapatılmıştır. 1930’daki Menemen isyanı ise yönetim karşıtlarının muhalefet partisi çatısı altında faaliyetlerini daha kolay yürütebildiklerinin göstermiştir.Menemen isyanından hemen önce kendisini fesheden serbest Cumhuriyet fırkasının bu kararında ne kadar haklı olduğu anlaşılmıştır.Bu isyanlar nedeniyle Türkiye’de çok partili yönetime geçilmesi gecikmiştir.Doğru cevap e seçeneğidir.
10.”Osmanlı İmparatorluğunun Meşrutiyet döneminde 31 Mart ayaklanması Cumhuriyet döneminde ise Şeyh Sait isyanı ve Menemen olayı olmuştur.”
Aşağıdakilerden hangisi bu olayların ortak özelliklerinden biridir?
A)Mevcut yönetime karşı olmaları
B)Kişilere yönelik olmaları
C)Dış güçler tarafından desteklenmeleri
D)Toplumun her kesiminden insanların katılması
E)Kırsal yörelerden başlaması
ÇÖZÜM:31 Mart Vakası,Şeyh Sait isyanı ve Menemen olayının ortak amacı mevcut yönetim şeklini değiştirmektir.31 Mart Vakasında meşrutiyet yönetimine son verilmesi istenmiştir.Diğer iki isyanda ise Cumhuriyet yönetimine son verilmesi amaçlanmıştır.Doğru cevap a seçeneğidir.
11.1925-1930 yılları arasında TBMM’de yalnız Cumhuriyet halk fırkasının milletvekilleri vardır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisini güçleştirmiştir?
A)Seçimlerin yenilenmesini
B)Hükümetin denetlenmesini
C)İnkılapların yapılmasını
D)Cumhurbaşkanının seçilebilmesi
E)Hükümetin kurulmasını
ÇÖZÜM:Cumhuriyet halk fırkası 1923’te Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulmuştur.Bu parti yeniliklerin yapılmasında öncülük yapmış ve bir çok inkılabın gerçekleşmesini sağlamıştır.1925’ten 1930’a kadar TBMM’de Cumhuriyet halk fırkasının tek parti olması alınacak kararların kolayca kabul edilmesini sağlamıştır.A,C,D ve E seçenekleri bu durumun sonucudur.Fakat hükümetin yine Cumhuriyet halk fırkasından oluşması ve başka bir muhalefet partisinin olmaması nedeniyle Hükümetin denetlenmesi güçleşmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
12.Türkiye’de
I.Milletvekili seçimlerinin yapılma süresinin uzatılması
II.Çok partili sisteme geçilmesi
III.Halkın temsilcilerini doğrudan seçmesi
Gelişmelerinden hangileri için toplumun belli bir siyasal olgunluğa erişmesinin önemli olduğu savunulabilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)I ve II E)II ve III
ÇÖZÜM:Türkiye’de çok partili sisteme geçilmesi oldukça sıkıntılı olmuştur.Atatürk döneminde iki defa girişimde bulunulmuş fakat Şeyh Sait ayaklanması ve Menemen olayı gibi nedenlerden dolayı başarılı olunamamıştır.Türkiye’de çok partili sisteme II.Dünya savaşından sonra geçilmiştir.Bu durum toplumun belli bir siyasal olgunluğa erişmesinin önemli olduğunu gösterir.Doğru cevap B seçeneğidir.
KONUYLA İLGİLİ ÖYS SORULARI VE ÇÖZÜMLERİ
1.Aşağıdakilerden hangisi laik yönetimi yıkma amacıyla yapılmıştır?
A)Bolu Düzce ayaklanması B)Yozgat ayaklanması
C)Afyon ayaklanması D)Menemen olayı
E)Konya ayaklanması
ÇÖZÜM:Bolu Düzce Yozgat Afyon ve Konya ayaklanmaları ilk TBMM’ye karşı İstanbul Hükümeti ile İtilaf devletlerinin desteği ile çıkarılan ayaklanmalardır.Bu ayaklanmaların amacı TBMM’nin otoritesini azaltmak ve ulusal birlik ve beraberliği bozmaktı.Menemen olayı ise 1930 yılında laik yönetimi yıkma amacıyla yapılmıştır.Doğru cevap D seçeneğidir.
2.Türkiye’de Meclis Hükümeti ve kabine sistemlerine geçiş süreçlerini başlatan olaylar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Meclis Hükümeti Sistemine Geçiş Kabine sistemine geçiş
A) Kanun-u Esasinin ilanı TBMM’nin kurulması
B) TBMM’nin kurulması Cumhuriyetin ilanı
C) II.Meşrutiyetin ilanı Cumhuriyetin ilanı
D) TBMM’nin kurulması Saltanatın kaldırılması
E) Saltanatınkaldırılması Halifeliğin kaldırılması
ÇÖZÜM:Türkiye’de meclis hükümetine TBMM’nin açılması ile kabine sistemine de cumhuriyetin ilanı ile geçilmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
4.Çok partili hayata geçmek amacıyla Cumhuriyet Halk Partisi karşısında Serbest Cumhuriyet Partisi kurulmuştur.
Serbest Cumhuriyet Partisi aşağıdakilerden hangisini benimsememiştir?
A)Devletçilik B)Cumhuriyetçilik C)Milliyetçilik
D)Halkçılık E)Laiklik
ÇÖZÜM:Serbest Cumhuriyet partisi Cumhuriyet Halk partisinden farklı olarak ekonomide liberalizmi savunmuştur.Cumhuriyet halk partisi ise Devletçilik ilkesini savunmuştur.Doğru cevap A seçeneğidir.
5.1924 Anayasasına göre Türkiye’de bütün kuvvet ve yetkilerin kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Millet B)Devlet C)Ordu
D)Cumhurbaşkanı E)Bakanlar Kurulu
ÇÖZÜM:1924 Anayasasında “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmü yer almıştır.Bu durum bütün kuvvet ve yetkilerin kaynağının “millet” olduğunu göstermektedir.Doğru cevap A seçeneğidir.
6.Aşağıdakilerden hangisi 1021 anayasasının dayandığı temel ilkelerden biri değildir?
A)Milli egemenlik B)Tek meclis C)Güçler birliği
D)Meclisin üstünlüğü E)Tek dereceli seçim
ÇÖZÜM:1921 anayasası milli egemenlik tek meclis güçler birliği ve meclis üstünlüğü ilkelerini benimsemiştir.1921 anayasasında tek dereceli seçim yerine çift dereceli seçim sistemi uygulanmıştır.Çift dereceli seçim sisteminde önce milletvekillerini seçecek delegeler seçiliyor sonrada delegeler milletvekillerini seçiyorlardı.Doğru cevap E seçeneğidir.
7.İlk TBMM Yeni Türk devletine işlerlik kazandırmak amacıyla aşağıdakilerden hangisini diğerlerinden daha önce gerçekleştirmiştir?
A)Saltanatı kaldırma
B)Yeni bir anayasa hazırlama
C)Başkomutanlık kanununu kabul etme
D)Meclis Hükümetini kurma
E)Sovyet Rusya ile dostluk antlaşması yapma
ÇÖZÜM:İlk TBMM’nin açılmasıyla yeni Türk devleti kurulmuştur.TBMM yeni Türk devletine işlerlik kazandırmak amacıyla yeni bir anayasa(1921 anayasası) hazırlamıştır.Doğru cevap B seçeneğidir.
8.İkinci dönem TBMM’de hükümeti oluşturma ve sürdürme zorlukları aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmıştır?
A)Milletvekili seçimlerinde önce ikinci seçmenlerin seçilmesi
B)Çok parti döneme geçilmemiş olması
C)Bakanların tek tek meclis içinden seçilmesi
D)Büyük millet meclisi üyelerinin seçimlerinin iki yılda bir yapılması
E)Seçim kanununda değişiklik yapılmak istenmesi
ÇÖZÜM:İkinci dönem TBMM 1923-1927 yılları arasında faaliyet göstermiştir.II.TBMM’de çok partili sisteme geçilmemesinden dolayı hükümeti oluşturma ve sürdürme zorlukları çekilmiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.
