2006 MART ADL YARGI HAKMLG
SINAVI TARH SORULARI
1. slamiyetten önceki Türk devletlerinde,
I. fresk,
II. minyatür,
III. heykel
sanatlarından hangileriyle ilgili yapıtlar
bulunmustur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
çözüm:
slamiyetten önceki Türklerde soruda verilen sanat
dallarından hepsi kullanılmıstır. Fresk, yas sıva üzerine
yapılan duvar resimleridir. talyanca taze anlamında
fresco kelimesinden gelmistir. Özellikle Uygurlarda
uygulanmıstır. Minyatür, çok ince islenmis ve küçük
boyutlu resimlere ve bu tür resim sanatına verilen addır.
Türk sanatında Uygurlarla birlikte baslamıstır. Heykel
sanatı da slamiyetten önceki Türklerde uygulanmıstır.
Bu heykellerin ilk örnekleri mezarların basına dikilen
balbal adı verilen heykellerdir. Dolayısıyla her 3 alana ait
yapıtlar bulunmustur.
(Cevap E)
2. I. Timur’un Altın Orda Devleti’nin parçalanmasına neden
olması
II. Timur’un Yıldırım Bayezid’i yenmesi
III. lhanlıların Anadolu Selçuklularını egemenligi altına
alması
Yukarıdakilerden hangileri, Rusların Karadeniz’in
kuzeyinde güçlerini artırmalarında etkili olmustur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
Timurlular Devleti’nin kurucusu Timur (1336-1405)
devletinin sınırların genisleterek bir dünya lideri olmak
istiyordu. Karadenizin kuzeyinde yer alan Altın Orda
devletine yaptıgı seferler sonucunda bu devletin
parçalanmasına ve Rusların güneye inmesine neden
olmustur. Diger gelismelerin ise Rusların Karadeniz’in
kuzeyinde güçlerini arttırmasında etkisi yoktur.
(Cevap A)
3. Asagıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nde mirî
toprak yönetiminin özelliklerinden biri degildir?
A) Vergi karsılıgı köylüye verilmesi
B) Köylünün topragı islemek zorunda olması
C) Köylünün vergisini ürün üzerinden ödemesi
D) Topragın mülkiyetinin topragı isleyene ait olması
E) Köylünün ölümünden sonra topragı oglunun
isletebilmesi
çözüm:
Osmanlı Devleti’nde mirî arazilerin mülkiyeti devlete aitti.
Topragı isletme hakkı ise bazı sartlara baglı olarak
köylülere verilmisti. Bu yüzden topragın mülkiyeti topragı
isleyene ait degil, devlete aittir.
(Cevap D)
4. I. Üçüncü Murat
II. Üçüncü Selim
III. kinci Osman
Yukarıdaki padisahlardan hangileri, devletin içinde
bulundugu durum ve sorunların çözümü konusunda
raporlar hazırlatıp, bu raporlar dogrultusunda
reformlara girismistir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
3. Selim (1789-1807), iyi yetismis ileri görüslü bir
padisahtı. Devletin kötü gidisatını durdurmak için
alınması gereken önlemleri belirlemek üzere ülkenin ileri
gelen devlet adamlarından bir mesveret (danısma)
meclisi toplamıstır. bundan sonra 3. Selim Nizam-ı
Cedid adı verilen yenilikleri yapmak amacıyla bir dizi
ferman yayınladı. Soruda bizden istenen cevap 3.
Selim’dir.
(Cevap B)
2 YEDKLM’LE KAZANACAKSINIZ
YEDKLM YAYINCILIK
5. I. Fransa’nın Tunus’u isgali
II. ngiltere’nin Mısır’ı isgali
III. talya’nın Trablusgarp’ı isgali
Yukarıdakilerden hangilerinin, Rodos ve Oniki
Ada’nın kaybına yol açmakla kalmayıp Ege Adaları
sorununun da dogmasına neden oldugu
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
çözüm:
talyanın 1911’de Trablusgarp’ı isgal etmesi üzerine
Osmanlı Devleti buraya ordu gönderemedi. Basta
Mustafa Kemal olmak üzere az sayıda vatansever
subay, gizlice buraya giderek yerel halkı teskilatlandırdı
ve talyanları maglup ettiler. Bu basarısızlık üzerine
Osmanlı Devleti’ni barısa zorlamak isteyen talya, Rodos
ve 12 Adayı isgal etti. Osmanlı Devleti barısa razı
olmadı, fakat bu sırada patlak veren Balkan Savasları
üzerine talya ile 1912 Usi Antlasması imzalandı. Bu
antlasmaya göre Trablusgarp talya’ya bırakıldı. Rodos
ve 12 Ada ise geçici olarak talya’ya verildi. Fakat talya
daha sonra bu adaları geri vermedi. Daha sonra 1947
de Yunanistan’a bıraktı.
(Cevap C)
6. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savası’nda Süveys
Kanalı Seferi’nde,
I. Romanya,
II. ngiltere,
III. Fransa
devletlerinden hangilerine karsı savasmıstır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
Osmanlı Devleti I. Dünya Savasında Süveys Kanalını
alabilmek için burayı elinde bulunduran ngiltere’ye karsı
savasmıstır. Kanalı almak için iki sefer düzenlenmistir.
Fakat her ikisi de basarıya ulasamamıstır.
(Cevap B)
7. stanbul Hükümeti, Sivas Kongresi’nin toplanmasına
açıkça karsı çıkmıstır.
Asagıdakilerden hangisi, stanbul Hükümetinin bu
tutumuna bir kanıttır?
A) Ali Galip Olayı
B) Anzavur Ayaklanması
C) Hilafet Ordusu
D) Yozgat Ayaklanması
E) Milli Asireti Ayaklanması
çözüm:
stanbul Hükümeti, Sivas Kongresinden önce Elazıg
Valisi Ali Galip’i görevlendirmistir. Ali Galip kongreyi
dagıtmak ve hatta Mustafa Kemal Pasa’yı tutuklamayı
amaçlıyordu. Mustafa Kemal Pasa’nın aldıgı tedbirler ve
üzerine gönderilen kuvvetler karsısında tutunamayan Ali
Galip kaçmıstır.
(Cevap A)
8. Amasya Görüsmelerinde, Temsilciler Kurulu ile
stanbul Hükümeti temsilcisi arasında
asagıdakilerden hangisi yönünde anlasmaya
varılamamıstır?
A) Seçimlerin yenilenmesi
B) Mebuslar Meclisinin stanbul dısında toplanması
C) Erzurum Kongresi kararlarının kabul edilmesi
D) Sivas Kongresi kararlarının kabul edilmesi
E) Barıs görüsmelerine gidecek temsilcilerin seçimi
çözüm:
Amasya görüsmeleri 20-22 Ekim 1919 tarihleri arasında
temsilciler kurulu baskanı Mustafa Kemal Pasa ile
stanbul Hükümeti adına Salih Pasa arasında
gerçeklestirilmistir. bu görüsmelerde Mustafa Kemal
Pasa Melis-i Mebusan’ın stanbul dısında toplanmasını
önermis, fakat bu öneri Salih Pasa tarafından
benimsenmemistir. Diger konularda ise mutabakat
saglanmıstır.
(Cevap B)
YEDKLM 3
YEDKLM KPSS DERGS
9. Mustafa Kemal’in 24 Nisan 1920 tarihinde TBMM’ye
sundugu önergede asagıdaki konulardan hangisine
yer verilmemistir?
A) Meclisin üstünlügü
B) Hükümetin olusumu
C) Meclise verilecek ad
D) Hükümet kurma zorunlulugu
E) Meclis baskanının yetki ve sorumlulugu
çözüm:
Mustafa Kemal Pasa’nın 24 Nisan 1920’de TBMM’ye
sundugu önergede özetle:
» Hükümet kurmak zorunludur,
» geçici oldugu bildirilerek bir hükümet baskanı tanımak
ya da bir padisah vekili ortaya çıkarmak uygun degildir,
» TBMM’nin üstünde bir güç yoktur,
» TBMM yasama ve yürütme yetkilerini kendide
toplamıstır,
» meclis baskanı aynı zamanda hükümet baskanıdır.”
diyerek kuvvetler birligine dayanan bir hükümet
önerilmistir. Açıklamadan anlasılacagı üzere meclisin
adı ile ilgili bir öneri yoktur.
(Cevap C)
10. talya’nın Anadolu’daki güçsüz isgal kuvvetlerini
geri çekerek askeri tarafsızlıgını göstermesinde,
I. Fransızlarla Ankara Antlasması’nın yapılması,
II. kinci nönü Savası’nın kazanılması,
III. TBMM’yi tanıyan devlet sayısının artması
gelismelerinden hangilerinin etkili oldugu
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
çözüm:
talya Mondros Ateskes Antlasmasından sonra I. Dünya
Savası’nda yapılan gizli antlasmalarda belirtildigi gibi
güneybatı Anadolu’yu isgal etmisti. Yunanlılara karsı 2.
nönü Zaferinin kazanılması, TBMM’nin güçlenmesi ve
TBMM’yi tanıyan devlet sayısının artması, talya’nın
isgal ettigi bölgeleri bosaltmasında etkili olmustur.
Fransızlarla yapılan Ankara Antlasması ise bu
gelismelerden sonra gerçeklesmistir.
(Cevap E)
11. Kars Antlasması’nın yapılmasında,
I. Sakarya Savası’nın kazanılması,
II. Baskomutanlık Savası’nın kazanılması,
III. Mudanya Anlasması’nın yapılması
gelismelerinden hangilerinin etkisi oldugu
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
Kars Antlasması, 13 Ekim 1921’de Kafkas Devletleri ile
(Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) imzalanan
antlasmadır. Bu antlasma ile dogu sınırımız kesinlik
kazandı. Bu antlasmanın imzalanmasında Sakarya
Zaferinin kazanılması etkili olmustur. (23 Agustos - 13
Eylül 1921) Baskomutanlık Savası ve Mudanya Ateskes
antlasması ise daha sonraları gerçeklesen gelismelerdir.
(Cevap A)
12. 27 Ekim 1923 tarihinde, Ali Fethi Okyar’ın
baskanlıgındaki hükümetin istifa etmesi üzerine,
kabine bunalımı ortaya çıkmıstır.
Kabine bunalımının ortaya çıkmasında,
I. milletvekili seçimlerinin iki yılda bir yapılması,
II. milletvekillerinin hükümet üyelerini kendi aralarından
seçmesi,
III. milletvekillerinin iki dereceli seçim sistemiyle
seçilmesi
yöntemlerinden hangileri etkili olmustur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
TBMM 23 Nisan 1920’de açıldıktan sonra
çalısmalarında güçler birligi ilkesini ve meclis hükümeti
sistemini benimsemisti. Bu sistemde hükümet üyeleri
(bakanlar) meclis tarafından seçiliyordu. Bu sistemin
Ekim 1923’te tıkanması sonucunda yasanan hükümet
bunalımı 29 Ekim 1923’te cumhuriyetin ilan edilmesi ile
çözümlenmistir. Cumhuriyetin ilanıyla meclis hükümeti
sisteminin yerine kabine sistemi getirilmistir.
(Cevap B)
4 YEDKLM’LE KAZANACAKSINIZ
YEDKLM YAYINCILIK
13. Cumhuriyet’in ilanıyla,
I. cumhurbaskanının meclis tarafından bir seçim dönemi
için seçilmesi,
II. bakanların basbakan tarafından seçilmesi,
III. egemenligin kayıtsız sartsız milletin olması
hükümlerinden hangileri Anayasa’ya eklenmistir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
Cumhuriyetin ilanıyla;
» cumhurbaskanının meclis tarafından bir seçim dönemi
için seçilmesi
» bakanların basbakan tarafından seçilmesi hükümleri
1921 anayasasına eklenmistir.
Egemenligin kayıtsız sartsız milletin olması hükmü ise
1921 Anayasası’nda zaten bulunmaktaydı.
(Cevap D)
14. I. Musul’un Irak’a bırakılması
II. Hatay’ın Türk topraklarına katılması
III. Azınlıkların Türk vatandası kabul edilmesi
Yukarıdakilerden hangileri Lozan Antlasması
kararları arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
Musul’un Irak’a bırakılması, Türkiye ile ngiltere arasında
1926’da imzalanan Ankara Antlasması ile belirlenmistir.
Hatayın Türk topraklarına katılması 1939’da
gerçeklesmistir. Azınlıkların türk vatandası kabul
edilmesi Lozan Antlasmasında kararlastırılmıstır. (24
Temmuz 1923)
(Cevap C)
15. I. Yabancı okullar
II. Medreseler
III. Azınlık okulları
Yukarıdakilerden hangileri Ögretim Birligi (Tevhid-i
Tedrisat) Kanunu’nun geregi olarak kapatılmıstır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
çözüm:
3 Mart 1924’te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat (ögretim
birligi) yasası ile Türkiye Cumhuriyetinde faaliyet
gösteren bütün okullar milli egitim bakanlıgına
baglanmıstır. Bu yasanın kabulünden hemen sonra tüm
medreseler kapatılmıstır (11 mart 1924). Yabancı okullar
ve azınlık okulları da milli egitim bakanlıgının denetimi
altına alındı.
(Cevap B)
16. I. Tesvik-i Sanayi Kanunu
II. Sermaye birikimi
III. Sermayeye sahip bir kesim
Yukarıdakilerden hangilerinin bulunmaması, Türkiye
ekonomisinde “devletçilik” sisteminin
uygulanmasını zorunlu hale getirmistir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
çözüm:
Cumhuriyet döneminde kalkınmada sanayilesmenin
önemi kavrandıgından 28 Mayıs 1927’de Tesvik-i
Sanayi Kanunu çıkarıldı. Bu kanunla özel sektör eliyle
sanayi yatırımlarının yapılması planlanıyordu. Fakat
sermaye birikimi ve sermayeye sahip bir kesimin
bulunmaması Türkiye ekonomisinde devletcilik
sisteminin uygulanmasını zorunlu hale getirmistir.
(Cevap E)
YEDKLM 5
YEDKLM KPSS DERGS
17. Türk Dil Kurumunun kurulmasında,
I. milliyetçilik,
II. devletçilik,
III. halkçılık
ilkelerinden hangilerinin etkisi oldugu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
çözüm:
Türk Dil Kurumu Atatürkün direktifiyle 1932’de
kurulmustur. Türk Dil Kurumunun kurulmasında
milliyetçilik ve halkçılık ilkeleri etkili olmustur.
Örnek verirsek Atatürk dil konusundaki hassasiyetini
söyle ifade etmistir: “Türk demek, dil demektir. Milliyetin
çok bariz vasıflarından biri dildir. Türk milletindenim
diyen insanlar her seyden evvel ve mutlaka Türkçe
konusmalıdır.”
Devletçilik ilkesinin ise Türk Dil Kurumunun kurulusuna
etkisi yoktur.
(Cevap D)
18. Atatürk döneminde çok partili döneme geçis
amacıyla kurulan Serbest Cumhuriyet Partisinin
kendisini dagıtmasından sonra asagıdakilerden
hangisi gerçeklesmistir?
A) Menemen Olayı
B) Seyh Sait Ayaklanması
C) Saltanatın kaldırılması
D) Tekke ve türbelerin kapatılması
E) Halifeligin kaldırılması
çözüm:
Serbest Cumhuriyet Partisi 12 Agustos 1930’da Fethi
Okyar Bey tarafından kurulmustur. Bu partinin kısa
sürede yenilik karsıtlarının toplandıgı bir merkez haline
gelmesi üzerine parti, Fethi Beyin girisimiyle kendini
feshetti (17 Aralık 1930). Bu gelismeden hemen sonra
23 Aralık 1930’da Menemen Olayı gerçeklesmistir.
Menemen Olayı cumhuriyet yönetimini yıkmaya yönelik
bir ayaklanmadır. Bu ayaklanma sırasında olaylara
müdahale eden yedek subay Kubilay, isyancılar
tarafından sehit edilmistir. Bu gelismelerin haber
alınması üzerine bölgede sıkıyönetim ilan edilmistir.
syancıların ele basları yakalanarak cezalandırılmıstır.
