TÜRKİYE’NİN COĞRAFÎ BÖLGELERİ
KONU : Güneydoğu Anadolu Bölgesi
ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
1. 1. Kapladığı alan bakımından en küçük coğrafi bölgemizdir.
2. Kuzey ve doğudan Doğu Anadolu , batıdan da Akdeniz bölgeleri ile çevrilidir.
3. Orta Fırat ve Dicle Bölümleri olmak üzere iki bölüme ayrılır.
4. Karacadağ volkanik kütlesi bölümleri birbirinden ayırır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile ilgili olarak yukarıda verilenlerden kaç tanesi doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Çözüm:
Güneydoğu Anadolu Bölgesi coğrafi bölgelerimiz içinde kapladığı alan bakımından en küçük olanıdır.
Kuzeyinde ve doğusunda Doğu Anadolu, batısında Akdeniz bölgeleriyle, güneyinde Suriye ve
güneydoğusunda Irak vardır.Bölgenin en önemli yüksekliği Karacadağ volkanik kütlesidir.
Karacadağ volkanik kütlesi bölgeyi Orta Fırat ve Dicle bölümleri olmak üzere iki bölüme ayrılır.
Buna göre soruda verilenlerin dördü de doğrudur.
2. Aşağıda verilen petrol rafinerilerinden hangisi hammaddeye en yakındır?
A) Orta Anadolu rafinerisi (Kırıkkale) B) Ataş rafinerisi (Mersin)
C) Batman rafinerisi (Batman) D) İpraş rafinerisi (İzmit)
Çözüm:
Türkiye petrol ihtiyacının büyük bir bölümünü dış ülkelerden karşılar.
Türkiye’de çıkartılan petrolün hemen hemen tamamı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden elde edilir.
Batman rafinerisi de bu bölgede olduğundan hammaddeye en yakın rafinerimizdir.
3. Orta Fırat Bölümü’nde yazlar sıcak ve kurak, kışlar fazla sert değildir. Akdeniz iklim özellikleri etkilidir.
Aşağıda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen dört tarım ürünü verilmiştir.
Hangisi bölgede Akdeniz iklim özelliklerinin görüldüğünü kanıtlar?
A) Buğday B) Zeytin C) Pamuk D) Pirinç
SOSYAL BİLGİLER 35 İLKÖĞRETİM 7
Çözüm:
Buğday ve pamuk; yetişme dönemi olan ilkbaharda yağış, olgunlaşma dönemi olan yaz mevsiminde kuraklık
ve sıcaklık isteyen tarım ürünleridir. Bu yüzden bu bitkiler hem Akdeniz iklim alanlarında hem de step iklimi
alanlarında yetişebilir. Yani Akdeniz iklimine özgü bitkiler değildir.
Pirinç yetişme ve olgunlaşma dönemini, su içinde geçiren bir bitkidir. Suyun bol olduğu iklim tiplerinde yetişir.
Zeytin Akdeniz iklimine uyum sağlamış bir kültür bitkisidir.
Güneydoğu Anadolu’da Gaziantep çevresinde zeytinin yetişmesi bu yörede Akdeniz iklim özelliklerinin
varlığını kanıtlar.
4. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen tarım ürünlerinden, hangi ikisinin payı Türkiye
üretiminde diğerlerinden daha fazladır?
A) Karpuz – zeytin B) Pamuk – zeytin
C) Antep fıstığı – mercimek D) Mercimek – tütün
Çözüm:
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen antep fıstığı ( Gaziantep ve Urfa çevresinde) ile mercimek
Türkiye üretiminde payları çok fazladır. Antep fıstığının tamamı, mercimeğin de büyük bir bölümü bu
bölgemizden elde edilir.
5. Tarım ürünleri içinde kuraklığa en fazla uyum sağlayan tarım ürünü mercimektir.
Mercimeğin bu özelliği göz önüne alındığında üretimine en elverişli coğrafi bölgemiz
hangisidir?
A) Doğu Anadolu Bölgesi B) İç Anadolu Bölgesi
C) Akdeniz Bölgesi D) Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Çözüm:
Türkiye’de yaz kuraklığının en çok hissedildiği coğrafi bölge Güneydoğu Anadolu’dur. Bu yüzden kuraklığa
en fazla uyum sağlayan mercimek bu bölgemizde rahatlıkla yetiştirilebilir.
6. Aşağıda verilenlerden hangisi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait bir özellik değildir?
A) Yaz kuraklığının en fazla hissedildiği coğrafi bölgemizdir.
B) Türkiye’de üretilen petrolün tamamına yakını bu bölgemizden elde edilir.
C) Coğrafi bölgelerimiz içinde ortalama yükseltisi en az olanıdır.
D) Yaz mevsiminde en yüksek sıcaklık değerlerine bu bölgede rastlanır.
İLKÖĞRETİM 7 36 SOSYAL BİLGİLER
Çözüm:
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaz mevsiminde sıcaklık çok yüksektir. Buna bağlı olarak buharlaşma fazla
olduğu için kuraklığın da en çok hissedildiği coğrafi bölgemizdir.
Türkiye’de üretilen petrolün tamamına yakını bu bölgemizde üretilir. Coğrafi bölgelerimiz içinde ortalama
yükseltisi en az olanı Güneydoğu Anadolu değil, Marmara Bölgesi’dir.
7. Raman, Garzan, Kurtalan ve Ulaşlı’dan hangi maden çıkartılır?
A) Krom B) Fosfat C) Petrol D) Linyit
Çözüm:
Raman, Garzan, Kurtalan ve Ulaşlı’dan Türkiye petrol üretiminin tamamına yakını elde edilir.
8. Aşağıda verilen ekonomik faaliyetlerden hangisi bakımdan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin
Türkiye ekonomisine katkısı en azdır?
A) Turizm B) Hayvancılık C) Madencilik D) Tarım
Çözüm:
Güneydoğu Anadolu’da hayvancılık önemlidir. Canlı hayvan ticareti ve hayvan ürünleri bölümün önemli gelir
kaynağıdır.
Türkiye’de üretilen petrolün tamamına yakını bu bölgeden elde edilir. Bunun dışında fosfat , linyit ve krom
bölgede çıkarılan diğer madenlerdir.
Bölgede tarım önemli bir ekonomik faaliyettir. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile birlikte tarım alanları
sulama imkanına kavuşacağından tarımsal gelir daha da çok artacaktır.
Bölgenin ülke turizmine katkısı çok azdır. Turizm bölgede önemli bir ekonomik faaliyet değildir.
SOSYAL BİLGİLER 37 İLKÖĞRETİM 7
1. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nin genel özelliklerinden
biri değildir?
A) Bölge kuzey ve doğudan Doğu Anadolu
Bölgesi, batıdan da Akdeniz Bölgesi ile
çevrilidir.
B) Kapladığı alan bakımından Türkiye’nin
en küçük bölgesidir.
C) Tarıma elverişli alanlar çok sınırlıdır.
D) Bölge, Orta Fırat Bölümü ve Dicle
Bölümü olmak üzere iki bölüme ayrılır.
2. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’ nin dağlarından biri
değildir?
A) Tahtalı B) Raman
C) Mazıdağ D) Karacadağ
3. Aşağıdaki barajlardan hangisi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir?
A) Atatürk B) Sarıyar
C) Karakaya D) Hirfanlı
4. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’ nin başlıca ekonomik
faaliyetlerinden birisi değildir?
A) Petrol
B) Otomotiv
C) Hayvancılık
D) Dokuma
5. Aşağıdakilerden hangisi Orta Fırat
Bölümü ile Dicle Bölümü arasındaki
farklardan biri değildir?
A) Orta Fırat Bölümü, Dicle Bölümü’ne göre
daha dağlıktır.
B) Dicle Bölümü, Orta Fırat Bölümü’ne göre
deniz etkisinden daha uzaktır.
C) Dicle Bölümü, Orta Fırat Bölümü’ne göre
petrol rezervi bakımından zengindir.
D) Orta Fırat Bölümü, Dicle Bölümü’ne göre
daha sıcaktır.
6. Aşağıda verilen kentlerden hangisi iş
olanakları nedeniyle çevresinden daha
çok göç alır?
A) Batman B) Mardin
C) Şırnak D) Şanlı Urfa
7. Aşağıdaki devletlerden hangisi Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nin güney komşusudur?
A) Irak
B) İran
C) Ermenistan
D) Suriye
8. Aşağıdakilerden hangisi Orta Fırat
Bölümü’nün fiziki özelliklerinden biri
değildir?
A) Bölüm, bölgenin batı kesimini içine alır.
B) Bölümün batısında Karacadağ volkanik
kütlesi yer alır.
C) Şanlı Urfa ve Gazi Antep platoları
bölümde geniş yer kaplar.
D) Fırat nehri, bölümü ikiye ayırır.
O
K
U
L
İ
S
T
İ
K
İLKÖĞRETİM 7 38 SOSYAL BİLGİLER
9. Orta Fırat Bölümü’nün, aynı zamanda
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en
önemli yükseltisi olan volkanik kütle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karacadağ
B) Erciyes Dağı
C) Melendiz Dağı
D) Hasan Dağı
10. Aşağıdakilerden hangisi Orta Fırat
Bölümü’nde yer alan ovalardan biri
değildir?
A) Altınbaşak
B) Ceylanpınar
C) Suruç
D) Diyarbakır
11. Orta Fırat Bölümü’nün en önemli akarsuyu
Fırat’tır. Fırat ve kolları derin vadiler içinde
aktığından sulamada bunlardan güçlükle
yararlanılır. Ancak Fırat nehri üzerinde
kurulan baraj gerek sulamada, gerekse
elektrik üretiminde bölüme büyük yarar
sağlamaktadır.
Orta Fırat Bölümü’nde Fırat nehri
üzerinde kurulan barajın ismi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Keban B) Atatürk
C) Karakaya D) Demirköprü
12. Orta Fırat Bölümü ile ilgili olarak aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Tarımdan elde edilen gelir Dicle
Bölümü’ne göre fazladır.
B) Gaziantep ve Şanlı Urfa en büyük
merkezleridir.
C) Turizm önemli ekonomik bir faaliyettir.
D) Dicle Bölümü’ne göre tarım alanları
geniştir.
13. Orta Fırat Bölümü’nde tarım ekonominin
temelini oluşturur.
Orta Fırat Bölümü’nün iklim özellikleri
aşağıda verilen ürünlerin hangisinin
yetiştirilmesine uygun değildir?
A) Antep fıstığı
B) Portakal
C) Pamuk
D) Kırmızı mercimek
14. Aşağıdakilerden hangisi Orta Fırat
Bölümü’nde petrol çıkartılan önemli
yörelerden biridir?
A) Gaziantep
B) Adıyaman
C) Diyarbakır
D) Batman
15. Orta Fırat Bölümü’nün önemli
kentlerinden biri olan ve Milli
Mücadele’de yöre halkının gösterdiği
kahramanlık nedeniyle TBMM tarafından
Gazi unvanı verilmiş kentin adı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Antep
B) Maraş
C) Urfa
D) Adıyaman
