DÜNYA’YI KEŞFEDİYORUZ
Coğrafi Konum: Bir şehrin, bölgenin ya da ülkenin Dünya üzerindeki yerine denir. Bir yerin coğrafi konumu 2 şekilde belirtilir: Özel Konum ve Matematik Konum.
1. Özel Konum: Bir yerin kıtalara, denizlere, önemli ulaşım yollarına, büyük nüfus topluluklarına ve farklı ekonomik bölgelere göre olan konumudur.
Türkiye’nin Özel Konumunun Sonuçları:
Türkiye eski Dünya kıtalarının (Asya, Avrupa, Afrika) birbirine yaklaştığı yerde bulunur.
Doğu ile Batı uygarlıkları arasında köprü görevi görür.
Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan bir konumdadır, diğer ülkelerle kolay ilişki kurulmasını sağlar.
Dünya’nın önemli suyolları, deniz ve kara yolları üzerindedir. Önemli ticaret yolları ülkemizden geçer.
İstanbul ve Çanakkale Boğazları ülkemizin kontrolü arasındadır. Bu boğazlar iç denizleri (Akdeniz, Ege ve Karadeniz) okyanuslara bağlar.
Türkiye ortalama yükseltisi fazla bir ülkedir, batıdan doğuya gidildikçe yükselti artar.
Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada konumundadır.
Cebelitarık Boğazı ve Süveyş Kanalı ile okyanuslara açılabilen bir konuma sahiptir.
Önemli petrol ülkelerine (Ortadoğu ülkelerine) komşudur.
Türkiye’de farklı iklimlerin etkisiyle çeşitli tarım ürünleri yetişir.
Kuzey ve güneyde (Akdeniz ve Karadeniz) dağlar denize paralel, batıda (Ege) dağlar denize dik uzanır.
2. Matematik Konum: Dünya üzerinde herhangi bir yerin, enlem ve boylam derecelerine göre konumudur (bir yerin Başlangıç Meridyeni ve Ekvator’a olan uzaklığıdır).
Türkiye; 36–42 derece kuzey paralelleri ile 26–45 derece doğu meridyenleri arasında yer alır.
Türkiye; Kuzey Yarım Küre’de, başlangıç meridyeninin doğusunda, Ekvator’un kuzeyinde, ılıman kuşağın güneyinde yer alır.
Türkiye’nin üzerinden 19 meridyen geçer, en doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.
Türkiye’nin kuzeyi ile güneyi arasında 6 paralel dairesi vardır, kuzeyi ile güneyi arasındaki yaklaşık uzunluk 666 km’dir (6x111=666 km).
Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları:
Dört mevsim belirgin olarak görülür.
Güneş ışınları hiçbir zaman Türkiye’ye dik açıyla gelmez, eğik açıyla gelir.
Bir cismin gölge boyu yıl içinde hiçbir zaman sıfır (0) olmaz.
Güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklık ve denizlerimizdeki tuzluluk oranı azalır.
Akdeniz kıyıları Ege, Marmara ve Karadeniz kıyılarından daha sıcak olur.
Kuzey Yarım Küre’de yer aldığı için güneyden esen rüzgârlar (Lodos, Kıble, Keşişleme) sıcaklığı artırır; kuzeyden esen rüzgârlar ise (Karayel, Yıldız, Poyraz) sıcaklığı azaltır.
En sıcak ay temmuz, en soğuk ay ocak ayıdır. Dağların güney yamaçları daha fazla ısınır (Bakı faktörü).
