ASYA HUN DEVLETİ (M.Ö 220 – M.S. 216)
• Bilinen ilk Türk devletidir.
• Teoman tarafından merkez Ötüken olmak üzere kurulmuştur.
• Hunlar ile ilgili ilk bilgiler, Çin kaynaklarına İlk tarihsel belge ise MÖ 318 yılına ait M.Ö 318 ''Kuzey Şansi'' antlaşma metnidir. (Çin kaynaklarında Hiung-nu olarak geçmektedir.)
• Asya Hun Devleti döneminde İpek yolu mücadelesi kapsamında Çin’e seferler düzenlenilmiş bu akınlar sonucu Çin Seddi inşa edilmiştir. Unesco Dünya mirası listesinde yer almaktadır.
• Türkler ile Çin devleti arasındaki mücadelenin temel faktörü İpek ve Kürk yolu üzerinde hâkimiyet kurma mücadelesidir.
• En parlak dönemini Mete Han döneminde yaşamıştır. Bu dönemde:
• M.Ö 209 tarihinde Onlu sistem adıyla bilinen ilk düzenli Türk ordusunu kuruldu.
• Orta Asya’daki tüm Türk boylarını bir bayrak altında topladı
.
• Türk devlet teşkilatı geleneğini Mete Han döneminde oluşmuştur.
• İkili yönetim anlayışı bu dönemde oluşturulmuştur. (Federatif yönetim)
• Önemli işlerin görüşülüp karara bağlandığı Kurultay adı verilen meclis kuruldu.
• Çin mağlup edilip vergiye bağlandı. (Mete Han, Çini yenilgiye uğratmasına rağmen Çini almadı çünkü kalabalık içerisinde milli benliğimizi kaybetmemek için Çin içine girip yerleşmemiş ve sınırlarına katmamıştır.)
• Oğuz Kağan destanı Mete Han dönemini konu alır.
• Vatan sevgisinden bahseden ilk Türk lideri Mete Han’dır.
• Mete Han’ın ölümünden sonra yerine Ki-ok geçmiştir. Ki-ok, Çin devletini baskı altına alma politikasını devam ettirmiştir. Bu dönemde Çin’li prensesler ile yapılan evlilikler Hun ülkesinde iç karışıklıkların yaşanmasında etkili olmuştur.
• Ki-ok’un ölümüyle Mete’nin torunu olan Kün-çin (Chün-Ch’en) tahta geçmiştir. Ancak Mete ve oğlunda görülen büyük devlet adamlığı ve güce bu hükümdarda rastlamak mümkün değildir.
• Hun Devleti, M.Ö 58 tarihinde Doğu- Batı sonra ise Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı. Kuzey Hunları Orta Asya topraklarını terk ederken, Güney Hunları Çin denetimine girmiştir.
• Hun hükümdarları Tanyü ve Şanyü unvanlarını kullanmışlardır.
• İlk Türk milliyetçisi Çiçi’dir.
• Orta Asya’da en uzun ömürlü Türk devletini Asya Hun Devleti kurmuştur.
KAVİMLER GÖÇÜ (375)
• Asya Hun Devleti’nin dağılmasından sonra Çin baskısına dayanamayıp Avrupa’ya göç etmişlerdir. Bu göçler sırasında Slavlar, Alanlar, Gotlar, Anglo – Saksonlar, Vandallar, Franklar gibi birçok kabile yer değiştirdiği için bu göçlere Kavimler Göçü adı verilmiştir.
KAVİMLER GÖÇÜ’NÜN SONUÇLARI
• İlk çağ sona erdi. Ortaçağ başladı.
• Günümüz Avrupa’sının temelleri atıldı.
• Avrupa’da ki krallıkların sürekli savaş ve yağmaların etkisinde kalmasıyla güçleri azalmış, feodalite (derebeylik) rejimi ortaya çıkmıştır. Baskılara dayanamayan Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkılmıştır.
• Roma İmparatorluğu 395 yılında; Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) ve Batı Roma İmparatorluğu olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
• Barbar kavimler arasında Hristiyanlık inancı yayılmıştır.
• Türk kültürü Avrupa’ya yayılmıştır.
