Cumhuriyetin ilanýna zemin hazýrlayan geliþmeler nelerdir?

Başlatan velikz, Mart 02, 2023, 10:15:47 ÖÖ

« önceki - sonraki »

velikz

Cumhuriyetin ilanýna zemin hazýrlayan geliþmeler nelerdir?
TBMM’nin açýlmasý, Saltanatýn kaldýrýlmasý
Saltanatýn kaldýrýlmasý ile, rejim(?) ve devlet baþkanlýðý nasýl belirleneceði tartýþmalarý baþladý.
Gazi’ye göre: “Türk milletinin karakterine ve geleneklerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.” Zira milli mücadelenin baþlangýcýndan beri, milli egemenliðin saðlanmasý gerektiðini vurguluyordu.
23 Nisan 1920’de kurulan yeni Türk Devleti’nin henüz ismi yoktu. Hükümet, BMM Hükümeti adýný taþýyordu. Meclis Baþkaný ayný zamanda hükümetin de baþkaný idi. Meclis hükümeti sistemine göre, bakanlar milletvekillerince oylanarak seçiliyordu. Bu sistem, ayný düþüncede olmayan bakanlarýn ayný kurul içerisinde yer almasýna neden oluyordu. Ortak karar almayý güçleþtiren bu durum nedeniyle sýk sýk istifalar yaþanýyor, hükümet çalýþmalarý aksýyordu. Tam bu sýrada 27Ekim 1923’te Fethi Okyar hükümeti istifa etmiþ, bakanlarýn seçimi üzerinde bir türlü anlaþma saðlanamamýþtý. Bunalýmýn aþýlmasý, Cumhuriyetin ilaný için de fýrsat doðurdu. Atatürk’ün tasarýsý, 29 Ekim 1923’de kabul edilerek Cumhuriyet ilan edildi.
Cumhurbaþkaný oldu. Ayrýca “meclis hükümeti”
sistemi yerine, “kabine hükümeti” sistemine geçildi. (yani   halkýn   seçtiði   milletvekilleri
Cumhurbaþkanýný   seçecek,   Cumhurbaþkaný,
milletvekillerinden   baþbakaný   atayacak,
baþbakanda milletvekilleri arasýndan uyum içinde çalýþabileceði bakanlarýný belirleyerek hükümeti oluþturacak.) Böylece olasý hükümet bunalýmlarý da bu sistemle aþýlmýþ oldu.
Cumhuriyet’in ilaný ile;
S Demokrasinin- milli egemenliðin gerçekleþmesi yolunda çok önemli bir adým atýldý.
S Yeni Türk devletinin adý, devlet baþkaný ve rejimi belli oldu.
S Meclis baþkanlýðý ile hükûmet baþkanlýðý birbirinden ayrýldý. Böylece güçler ayrýlýðý yolunda önemli adýmlar atýldý.
“Egemenlik kayýtsýz þartsýz milletindir.”
http://sosyalnotlari.blogspot.com/