ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ–7 AĞUSTOS
Kongre Kararları
*Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez (Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yapılan Mondros Ateşkesinin imzalandığı 30 Ekim 1918 tarihin-deki sınırımız temel kabul edilecektir).
-Yorum: İşgallere karşı çıkılarak ilk defa milli sınırlardan söz edilmiştir.
*İşgal ve müdahalelere karşı birlikte hareket edilecektir.
*Vatanın bağımsızlığını İstanbul Hükümeti sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümeti milli kongre seçecektir.
-Yorum: İlk kez geçici de olsa bir hükümet kurma fikri ortaya atılmıştır.
*Ulusal iradeyi hâkim, ulusal gücü (Kuva-i Milliye’yi) etkin kılmak esastır.
*Manda ve himaye kabul edilemez.
-Yorum: Tam bağımsızlığa aykırı olduğu için manda ve himaye fikri kesinlikle reddedilmiştir.
*Azınlıklara milli bütünlüğümüzü ve siyasi egemenliği-mizi bozan ayrıcalıklar verilemez.
-Yorum: Azınlıklara ayrıcalıkların verilmesine karşı çı-kılmıştır.
*Mebuslar Meclisi’nin toplanmasına çalışılacaktır.
NOT: Kongre sonunda Temsil Heyeti seçildi, başkanlığı-na da M. Kemal getirildi.
NOT: Erzurum Kongresi kararları Sivas Kongresi’ni etki-lemiş ve Misak-ı Milli’ye öncülük etmiştir.
NOT: Mandater Yönetimi; henüz bağımsız yaşama ye-teneğine sahip olamayan ülkelerin bu yeteneğe ulaşıncaya kadar Milletler Cemiyeti tarafından belirlenecek bir devlet tarafından yönetilmesi demektir.
NOT: Mustafa Kemal Paşa askerlikten ayrılmış sivil bir kişi olmasına rağmen Kâzım Karabekir Paşa “Emrinizde-yim Paşam” diyerek Mustafa Kemal Paşa’yı Milli Müca-dele’nin lideri olarak görmüştür.
