Sosyal Bilgiler
6. SINIF SOSYAL BİLGİLER PAYLAŞIMLARI => 6.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Notları => 1.Dönem => Konuyu başlatan: sosyalcicocuk - Nisan 06, 2009, 09:17:16 ÖS
-
ÖLÇEK NEDİR?
Ölçek: Yeryüzündeki gerçek uzunlukların harita veya plana geçirilirken ne kadar küçültüldüğünü gösteren orana ölçek denir. 2 çeşit ölçek vardır: Kesir Ölçek ve Çizgi Ölçek
1) Kesir Ölçek: Payı 1 olan, kesir sayılarıyla gösterilen ölçektir. Örn. 1 , 1/100.000, 1:100.000
100.000
şeklinde gösterilir. Kesir ölçekler daima cm ile gösterilir.
Paydadaki sayı yeryüzü şeklinin kaç kat küçültüldüğünü gösterir.
1 Harita üzerindeki uzunluk
100.000 Arazi üzerindeki uzunluk (Gerçek uzunluk)
NOT: Kesir ölçeklerde, paydadaki rakam büyüdükçe ölçek küçülür, görünen alan genişler ve haritaların ayrıntıları azalır. Paydadaki rakam küçüldükçe ölçek büyür, görülen alan daralır ve haritaların ayrıntıları artar.
2) Çizgi Ölçek: Plan veya haritanın bir köşesinde yatay bir çizgi ile gösterilir.
20 10 0 10 20 30 40 km
NOT: Çizgi ölçeklerde sıfırın solunda yer alan kısım, daha küçük uzunlukları ölçmek için kullanılır.
ÖLÇEK HESAPLAMALARI
Gerçek Uzunlukların Hesaplanması
Gerçek Uzunluk = Haritadaki Uzunluk x Ölçeğin Paydası
GU = HU x ÖP
Örn. 1 / 2.500.000 ölçekli bir haritada iki şehir arasındaki uzunluk 4 cm’dir. Bu iki şehir arasındaki gerçek uzunluk kaç km’dir?
Çözüm:
Ö = 1 / 2.500.000 GU = HU x ÖP
HU = 4 cm GU = 4 x 2.500.000
GU = ? km GU = 10.000.000 cm
GU = 100 km
NOT: Birimler onar onar büyür, onar onar küçülür.
mm cm dm m dam hm km
1000000 100000 10000 1000 100 10 1 km
Ölçeğin Bulunması
Ölçek = Haritadaki Uzunluk
Gerçek Uzunluk
Ö = HU
GU
Örn. İki şehir arasındaki uzaklık gerçekte 640 km’dir. Harita üzerinde ise bu iki şehir arasındaki uzaklık 2 cm’dir. Haritanın ölçeği nedir?
Çözüm:
GU = 640 km Ö = HU Ö = 2 Ö = 1
HU = 2 cm GU 64.000.000 32.000.000
Ö = ?
GU = 640 km = 64.000.000 cm
Haritadaki Uzunluğun Hesaplanması
Haritadaki Uzunluk = Gerçek Uzunluk
Ölçeğin Paydası
HU = GU
ÖP
Örn. A ile B şehri arasındaki uzaklık 550 km’dir. 1/5.000.000 ölçekli bir haritada bu iki şehir arasındaki uzunluk kaç cm olur?
Çözüm:
GU = 550 km HU = GU HU = 55.000.000 55 HU = 11 cm
Ö = 1/5.000.000 ÖP 5.000.000 5
HU = ?
GU = 550 km = 55.000.000 cm
-
teşekkürler