Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda, ülkemizin ekonomik durumu oldukça kötüydü. Ülke, yıllardır süren savaşlardan hem ekonomik hem de insan gücü olarak çok zayıflamıştı. Osmanlı devletinden kalan borçlar, durumu daha da zorlaştırıyordu. Halkın elinde sermaye yoktu. Sanayi alt yapısı yetersizdi. Ticaret ve demiryolları-limanlar yabancıların kontrolünde idi. Ulaşım güçlükle yapılmakta idi. Ticaretin gelişmesini sağlayacak tüccar, esnaf ve sanatkâr sayısı yetersizdi.
Atatürk, ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla devletçilik ilkesini ortaya attı. “Devletçilik ilkesi, Türkiye’nin ihtiyaçlarından doğmuştur.
* Cumhuriyetin ilk yıllarında özel teşebbüs, gelişme için yeterli yatırım yap(a)mamıştır?
Çünkü özel teşebbüsün(sektörün) elinde yatırım yapmak için yeterli sermaye, bilgi-tecrübe, teknoloji ve nitelikli işgücü yoktu.
Öte yandan dünyada 1929 ekonomik krizi yaşanıyordu.
* Devletçilik ilkesinin temel esasları nelerdir?
Devletçilik anlayışı, ülke kalkınmasını sağlayacak alanlarda, özel sektörün yapamadığı işlerin(sanayi, ulaşım/haberleşme altyapısı, bankacılık…) devlet tarafından yapılmasını öngörür. Devletçi ekonomi, özel girişimciliğe karşı değildir, hatta teşvik eder(?). Günümüzde bu durum karma ekonomi kavramı ile ifade edilebilir.
Devlet ekonomide hem planlayıcı hemde yatırımcı-işletmeci olarak yer almıştır.
1933- 1938 yılları arasında Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı uygulandı. Planın temel hedefi, üç beyaz olarak adlandırılan ve hemen hemen tümü ithalat yoluyla karşılanan un, şeker ve pamuğu ülke içinde üretebilmekti Türkiye bu planı başarıyla uyguladı.
Devletçilik ilkesi doğrultusunda;
Özel sektörün kredi ihtiyacını karşılamak üzere 1924 yılında Türkiye İş Bankası kuruldu.
Sümerbank ve Etibank’ı kurarak sanayi ve madenciliğe önem verdi. MTA(Maden Tetkik Arama) Enstitüsü kuruldu.
Ülkenin çeşitli yerlerinde demir- çelik, deri, şeker, dokuma, cam ve kâğıt fabrikaları açtı.
Devlet, demir yolu, liman, köprü, baraj gibi altyapı tesisleri kurarken, okullar, üniversiteler, hastaneler, spor tesisleri açmıştır.
Ayrıca şehirlerimizin modern şehircilik anlayışına uygun şekilde yenilenmesi için çalışmalar başlattı.
Halkımız cumhuriyetin ilanı öncesinde birçok ihtiyacını ithal etmek suretiyle dışarıdan karşılamak zorunda idi. Devletçilik ilkesi sayesinde Türk milleti ekonomik kalkınma ile ihtiyaçlarını kendi üretimi ile karşılamaya başlamıştır.(?)
