DOĞU AKDENİZ UYGARLIKLARI
FENİKELİLER
M.Ö. 1000’li yıllarda Lübnan dağları ile Akdeniz sahilleri arasında yaşadılar. Bu coğrafyanın tarıma uygun olmaması nedeniyle ticarete yöneldiler.
Şehir devletçikleri şeklinde yaşamış ve krallıklarla idare edilmişlerdir. Özellikle Afrika’nın batı sahillerine kurdukları koloniler ile Akdeniz ticaretine hakim olmuşlar, ticaret sayesinde Doğu ve Ön Asya uygarlıklarının kültürlerini Akdeniz Havzası’na taşımışlardır.
Tarihe en önemli katkıları, Mısır’dan aldıkları hiyeroglifi geliştirerek, günümüz Latin Harfleri’nin temelini oluşturan ilk alfabeyi bulmalarıdır (22 harfli).
Yalnız ticarete ağırlık veren Fenikeliler, askerliğe önem vermediler. Ticarette, İon ve Yunanlıları bir süre sonra karşılarında rakip olarak gördüler. Zamanla bu iki uygarlık karşısında tarih sahnesinden çekildiler.
İon ve Yunanlıların gittikleri yerleri vatan saymaları, Fenikelilerin ise kâr (ticaret) anlayışı ile hareket etmeleri denizcilikte kalıcılığı belirleyen en önemli etken olmuştur.
Fenikeliler cam ve fildişi sanatında oldukça ileri gitmişlerdir.
M.Ö. 1200 yıllarında tarih sahnesinden çekildiler.
En önemli koloni şehri Afrika’da Kartaca’dır.
Çok tanrılı dine inanmışlardır.
İBRANİLER
M.Ö. 1500’lerde Sina Yarımadası ve Fırat Irmağı arasına yerleşen İbraniler, Sami ırkındandır. M.Ö. XIII. Yüzyıllarda Hz.Musa’nın dinini kabul ettiler. Bu İbranilere ‘Museviler’ denmiştir. En güçlü dönemlerini Hz. Davut Dönemi’nde (tahminen M.Ö. 1024-974) yaşadılar. İbraniler, M.Ö. 587 devletsiz kaldılar. Daha sonra da Romalıların bölgeyi ele geçirmesiyle bu topraklardan uzaklaştılar. 1948 yılında İsrail Devleti’ni kurarak 2000 yıllık devletsizliklerine son verdiler.
Tarihin ilk tek tanrılı dini (Semavi Dini) Museviliği benimsediler.
En önemli eserleri Süleyman Mabedi’dir.
Yahudiler, Museviliği milliyetçilik anlayışı içinde İsrailoğullarına ait bir din, Allah’ı da Yehova anlayışı içinde kabul ettikleri için dinlerini başka toplumlara yayma ihtiyacı duymamışlardır.
