ŞARK MESELESİ ETRAFINDA 19. YÜZYILDA EMPERYALİST BATILI DEVLETLERİN OSMANLI COĞRAFYASINDAKİ AZINLIK OKULLARINA ETKİLERİ
Mehmet DERİ*
Özet: Aşağıdaki makalede, 19. yüzyılda Emperyalist Batılı Devletlerin Osmanlı coğrafyasındaki azınlık okullarına olan etkileri ve bu azınlık okullarını kendi emperyalist emelleri ve çıkarları doğrultusunda nasıl kullandıkları hakkında bilgi verilecektir.
Anahtar Kavramlar: Şark Meselesi, Osmanlı Devleti, Batılı Devletler, Emperyalizm, Misyonerlik.
Osmanlı Devleti, sahip olduğu jeopolitik ve jeostratejik konumu nedeniyle özellikle 19. yüzyılın sonlarına doğru Batılı Devletlerin, Amerika’nın ve Rusya’nın ilgi odağı haline geldi.
Sanayi İnkılâbı’nı takip eden yıllarda büyük güçler dediğimiz Avrupa’nın sanayileşmiş ülkeleri, gerek hammadde kaynakları gerekse ürünlerine pazar bulmak için “emperyalist bir politika” benimsemişlerdir. Bu emperyalist politikanın yürütülmesinde Şark Meselesi’nin önemli bir rolü vardır.
Şark Meselesi, Avrupalıların Osmanlı toprakları üzerinde çeşitli çıkarlar elde etmek ve devleti zayıflatmak, Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki topraklarını ele geçirerek aralarında paylaşmak ve Türkleri buradan atmak, nihayetinde ise Osmanlı Devleti’nin geri kalan topraklarını paylaşarak tamamen ortadan kaldırmak amacıyla yürüttükleri emperyalist ve işgalci politikalarının bütününe verilen addır. Bu dönemde Ortadoğu, Balkanlar, Boğazlar, Akdeniz ve çevresi jeopolitik ve jeostratejik önemi nedeniyle İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya arasında mücadelelere sahne olmuştur. Bu mücadeleye daha sonra Amerika’da eklenecektir. Okumaya devam et “ŞARK MESELESİ ETRAFINDA 19. YÜZYILDA EMPERYALİST BATILI DEVLETLERİN OSMANLI COĞRAFYASINDAKİ AZINLIK OKULLARINA ETKİLERİ”