Kurtuluş Savaşı lozana kadarki dönemi kapsayan öss çıkmış soru ve çözümleri

[Sosyal Bilgiler1]

1.Sovyet Rusya Kurtuluş Savaşında Afganistan ve Kafkas Cumhuriyetleri ile Türkiye arasında paktlar oluşturma yönünde girişimlerde bulunmuştur.Bu girişimler sonucunda bazı antlaşmalar imzalanmıştır.
Sovyet Rusya’nın bu tutumu aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A)Uluslar arası ilişkilerde etkili olmak istediğinin
B)Rus halkının tam desteğini aldığının
C)Türkiye’yi tanıyan devlet sayısını sınırlamaya çalıştığının
D)Müslüman ülkeler üzerinde nüfuzunun azaldığının
E)Anlaşma devletleri ile yakınlaşmak istediğinin

ÇÖZÜM:Sovyet Rusya 1918’de kurulmuş bir devlettir.Bu yüzden komşu devletlerle siyasi ilişkiler kurarak kendini siyasi alanda güçlendirip uluslar arası ilişkilerde etkili olmak istemektedir.Doğru cevap A seçeneğidir.

2.Ulusal Kurtuluş Savaşımızın devam ettiği günlerde Batı Anadolu’daki Kuvay-ı Milliye birliklerine bir emir gönderilerek suçlu görülen yurttaşların cezalandırılmaması, bu yurttaşların Istiklal Mahkemesi’ne verilmesi istenmiştir.
Bu emrin,aşağıdaki amaçlardan hangisine yönelik olduğu söylenemez?
A)Devlet otoritesini gerçekleştirme
B)Suçluların cezalandırılmasını geciktirme
C)Ulusal birliklerin savunma dışındaki yetkilerini sınırlandırma
D)Halkın Kuvay-ı Milliye’ye olan güvenini koruma
E)Suçluyu suçsuzdan ayırma

ÇÖZÜM:Öncülde belirtilen Ulusal Kurtuluş Savaşının devam ettiği yıllarda yargı yetkisinin Istiklal Mahkemesine verilmesi suçluların cezalandırılmasını geciktirme amacını taşımaz.Doğru cevap B seçeneğidir.

3.1921 Anayasası ile “Güçler Birliği” sisteminin kabul edilmesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Meclisi milletin tek temsilcisi haline getirme
B)Ekonomik alanda kalkınmayı hızlandırma
C)Mustafa Kemal’in meclis başkanı seçilmesini sağlama
D)Padişahın yetkileri ile TBMM’nin yetkilerini dengede tutma
E)Siyasal partilerin kurulmasını kolaylaştırma

ÇÖZÜM:Osmanlı Devletinde yasama yetkisi halkın seçtiği Mebusan Meclisine yürütme yetkisi padişahın seçtiği Ayan meclisinden oluşan hükümete yargı yetkisi de çeşitli mahkemelere verilmiştir.Yeni açılan TBMM’nin milletin tek temsilcisi olabilmesi ve hiçbir etki altında kalmadan olağan üstü şartlarda tam bağımsızlığı sağlayabilmesi için yasama,yürütme ve yargı yetkileri TBMM’de toplanmıştır.Bu üç yetkinin bir tek kuruma ait olmasına “güçler birliği” denir.Doğru cevap A seçeneğidir.

4.1921 Anayasasına göre TBMM’nin yetkilerinden bazıları şunlardır:
I.Hükümette görev alacak bakanları seçme
II.TBMM Başkanını,Icra Vekilleri Heyetinin(Bakanlar Kurulu) tabii başkanı sayma
III.Süre dolmadan TBMM seçiminin yenilenmesine karar verme
IV.Savaş ve barışa karar verme
Bu yetkilerin hangilerinde günümüze kadar bir değişiklik olmamıştır?
A)III ve IV        B)I ve III      C)II ve III
D)I ve IV       E)II ve IV

ÇÖZÜM:1921 anayasasında yer alan ve günümüze kadar değişmeyen hükümlerden ikisi soru kökündeki III. Ve IV.hükümlerdir.Günümüzde TBMM savaş açma ya da erken seçim kararı alma yetkisine sahiptir.Fakat Cumhuriyetin ilanından hemen sonra bakanlar kurulunun oluşma şekli (I.öncül) ve TBMM başkanının yetkileri (II.öncül) yeniden belirlenmiştir.Doğru cevap A seçeneğidir.

5.Ingiltere Anadolu’daki milli hareketi Osmanlı Hükümetine karşı basit bir ayaklanma sayıp TBMM Hükümetini tanımamayı sürdürürken Fransa TBMM Hükümetine anlaşma önerisinde bulunmuştur.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A)Ingiltere ve Fransa’nın Avrupa’nın büyük devletleri olduğunun
B)Fransa’nın sömürgeci anlayıştan vazgeçtiğinin
C)Fransa’nın Osmanlı devletini tanımadığının
D)Ingiltere ve Fransa arasında görüş ayrılığı olduğunun
E)Fransa’nın etnik ayrımcılığı desteklediğinin

ÇÖZÜM:Kurtuluş Savaşı yıllarında Ingiltere ve Fransa’nın TBMM’ye karşı farklı politikalar izlemeleri bu iki devlet arasındaki görüş ayrılıklarının kanıtıdır.Doğru cevap C seçeneğidir.

6.Ulusal Kurtuluş savaşımızın devam ettiği yıllarda Sovyet Rusya:
I.Anadolu’daki ulusal bağımsızlık çabalarını desteklemiştir.
II.Dış Işleri Bakanı’nın 16 Mart 1921’de TBMM Hükümeti adına Italya Ingiltere ve Fransa ile görüşmeler yapmasını protesto etmiştir.
IIITBMM Hükümetinin 20 Ekim 1921’de Fransa ile yaptığı Ankara Antlaşmasını protesto etmiştir.
Sovyet Rusya’nın bu davranışlarından nasıl bir sonuç çıkarılabilir?
A)TBMM Hükümetinin Batı ile sıkı bir ilişki kurmasını istemediği
B)Türkiye’deki ulusçuluk akımlarından çekindiği
C)TBMM Hükümeti’ni dışarıda ve içeride güçsüz bırakmak istediği
D)Bağımsız bir Türk devletinin kurulmasını istemediği
E)TBMM Hükümetini bu devletlere karşı korumaya çalıştığı

ÇÖZÜM:Öncüllerdeki bilgilere dayanarak Sovyet Rusya’nın ulusal direniş hareketini desteklediği bununla beraber Türkiye’nin batılı devletlerle ilişkilerde bulunmasını istemediği sonucuna ulaşılabilir.Doğru cevap A seçeneğidir.

7.Ağustos 1921’de çıkan bir yasada “Başkomutan ordunun maddi ve manevi gücünü büyük ölçüde artırmak ve yönetimi bir kat daha sağlamlaştırmak için TBMM’nin bununla ilgili yetkisini meclis adına fiili kullanabilir” denilmektedir.
Bu yasa Mustafa Kemal Paşa’ya hangi gücü sağlamıştır?
A)Saltanatı kaldırma
B)Inkılâpları gerçekleştirme
C)Devlet işlerinde tek başına hareket edebilme
D)Cumhurbaşkanı seçilebilme
E)Meclisteki farklı grupları birleştirme

ÇÖZÜM:Ilk TBMM’de Mustafa Kemal Paşa muhalefet eden bir grubun bulunması nedeniyle işler zaman zaman aksamakta yada gecikmekteydi.başkomutanlık yasasının kabul edilmesiyle Mustafa kemal Paşa tek başına hareket edebilme imkanına kavuşmuştur.Doğru cevap C seçeneğidir.

8.
I.Kütahya-Eskişehir savaşları-Kurtuluş savaşı
II.Derne-Tobruk savaşları-Trablusgarp savaşı
III.Çanakkale Savaşları-I.Dünya Savaşı
Yukarıdakilerden hangileri “Kesin sonuç alınmadığı sürece,bir savaşın kaybedilmesi savaşın tümden kaybedilmesine neden olmaz” yargısını doğrulamaktadır?
A)Yalnız I                  B)Yalnız II             C)Yalnız III
D)I ve II                   E)II ve III

ÇÖZÜM:Soru cümlesinde belirtilen yargı Türk tarihi ile ilgili olarak görülmelidir.Soruyu bu şekilde değerlendirdiğimizde Eskişehir-Kütahya Savaşları’ndaki  başarısızlığın Ulusal Kurtuluş Savaşının başarılı olmasını engellemediği görülecektir.Doğru cevap A seçeneğidir.

9.Ilk TBMM Hükümeti;
I. I.ve II.Inönü Savaşlarını kazanması üzerine Sovyetler Birliği ile Moskova Antlaşmasını
II. Sakarya Meydan Savaşını kazanması üzerine Fransa ile Ankara Antlaşmasını
III.Başkomutanlık Meydan Savaşını kazanması üzerine de Itilaf Devletleriyle Mudanya Ateşkes Antlaşmasını yapmıştır.
Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A)TBMM Hükümeti haklarını savaşarak alma yanlısıdır.
B)Sovyetler Birliği ile Fransa Yunanlılara karşıdır.
C)Sovyetler Birliği ile Fransa Türklerle savaşı göze alamamışlardır.
D)TBMM Hükümeti varlığını askeri alandaki başarılarıyla kabul ettirmiştir.
E)Sovyetler Birliği Itilaf Devletlerini TBMM Hükümetiyle antlaşmaya zorlamıştır.

ÇÖZÜM:TBMM hükümeti kazandığı savaşların ardından bazı antlaşmalar imzalayarak siyasi varlığını bu yolla kabul ettirmiştir.Doğru cevap D seçeneğidir.

10.Cumhuriyet döneminde görülen gelişmelerden bazıları şunlardır:
I.Laikliğin kabul edilmesi
II.Saltanatın kaldırılması
III.halifeliğin kaldırılması
IV.Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulması
V.Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi
VI.Medeni Kanunun kabul edilmesi
Bu gelişmelerden hangileri “Egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur” ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A)I ve III             B)I ve V                       C) II ve IV
D)V ve VI              E)III ve IV

ÇÖZÜM:Egemenliğin kayıtsız şartsız ulusa ait olduğu yönetim anlayışında ülke halkın seçtiği vekillerden oluşan meclis tarafından yönetilir.Bu tarz yönetimlerde saltanat kurumu şeklinde ayrıcalıklı bir makam kesinlikle yer almaz.Bu bilgiler soru kökündeki II. Ve IV. Öncüllerde belirtilmiştir.Bu iki öncül diğerlerine göre ulusal egemenlikle daha yakın ilişkilidir.Doğru cevap C seçeneğidir.

11.Kurtuluş savaşımızın sonunda milli çıkarlarımızı dost ve düşman devletlere onaylatmak amacıyla Lozan’a Ismet Paşa(Inönü) gönderilmesinde O’nun hangi başarısı daha etkili olmuştur?
A)I.ve II Inönü savaşlarını kazanması
B)Türkiye’de düzenli ordu kurulmasına katkısı
C)Mudanya Ateşkes antlaşmasında milli çıkarlarımızı korumuş olması
D)Mustafa Kemal’in güvenini ve arkadaşlığını kazanması
E)Çerkez Ethem isyanını bastırması

ÇÖZÜM:Ismet Paşanın TBMM’yi Mudanya Ateşkes Antlaşmasında iyi temsil etmesi ve başarılı bir diplomat olarak milli çıkarlarımıza uygun kararlar alınmasını sağlaması O’nun Lozan Barış Antlaşmasında da Türk milletini temsil etmesine neden olmuştur.Doğru cevap C seçeneğidir.

12.Anlaşma Devletleri;
I.1921 yılında Londra’da toplanacak konferansa Osmanlı Devletinin göndereceği delegeler arasında Mustafa kemal’in veya Onun yetkili kılacağı bir delegenin de bulunmasını istemişlerdir.
II.1922 yılında Lozan’da toplanacak olan barış konferansına TBMM Hükümeti ile Osmanlı Hükümetini birlikte çağırmışlardır.
Bu iki durum 1921’den 1922 yılına kadar geçen süre içinde Anlaşma Devletlerinin aşağıdakilerin hangisi ile ilgili görüşünde bir değişme olduğunu göstermektedir?
A)Sevr antlaşmasının geçerliliği
B)Osmanlı devletinin temsil edilme hakkı
C)Anadolu hareketi-Osmanlı devleti ikiliğinin sürdürülmesi
D)TBMM’nin gücü
E)Konferansa katılacak taraflar

ÇÖZÜM:I.öncülde anlaşma Devletlerinin Londra’da toplanacak konferansa Mustafa kemal’in yada O’nun temsilcisinin katılmasını istemeleri ulusal direnişi kişisel bir hareket olarak gördüklerinin bir göstergesidir.II.öncülde ulusal mücadeleyi temsil eden TBMM’nin kurum olarak davet edilmesi göz önüne alındığında bir yıl içerisinde TBMM’nin gücünün arttığı görülür.Doğru cevap D seçeneğidir.

13.Ismet Inönü Lozan Konferansının iç tüzük çalışmalarında;
I.Türkçenin Fransızca Ingilizce gibi konferans dili olmasını
II.”Karadeniz’de kıyısı olan devletler” ifadesi yerine bu devletlerin adlarının yazılmasını
III.Komisyon başkanlıklarından birinin de Ingiltere Fransa ve Italya’nın yanında Türkiye’ye verilmesini önermiştir.
Bu önergelerden hangileri Ismet Inönü’nün konferansta uluslar arası eşitlik kurallarına uyulmasını sağlamaya çalıştığını gösterir?
A)Yalnız I                B)Yalnız II               C)Yalnız III
D)I ve II                 E)I ve III

ÇÖZÜM:Lozan konferansı başladığında oluşturulan komisyonların başkanlıklarından birinin de Türkiye’ye verilmesi ve Türkçenin de diğer dillerle aynı kategoride düşünülmesi eşitlik ilkesinin bir gereğidir.Bunlar I.ve III.öncüllerde belirtilmiştir.Doğru cevap E seçeneğidir.

14.Ismet Inönü Lozan Konferansının açılışında söz alarak “Çok ıstırap çektik çok kan akıttık.Bütün medeni milletler gibi hürriyet ve istiklal istiyoruz.” demişti.
Ismet Inönü’nün bu sözü
I.Öteki milletlerle eşit olmayı isteme
II.Düşüncelerini açıklamaktan çekinme
III.Milletini yüceltme
Yönündeki tutumlarından hangilerini benimsediğinin göstergesi olabilir?
A)Yalnız I                 B)Yalnız II                 C)I ve III
D)II ve III              E)I,II ve III

ÇÖZÜM:Ismet Inönü’nün sözlerini dikkatli bir şekilde okuduğumuzda “…Bütün medeni milletler gibi hürriyet ve istiklal istiyoruz.” Demektedir.Bu sözden öteki milletlerle eşit olma(I.öncül) ve milletini yüceltmeye (III.öncül) ulaşılabilir.Ancak barışın korunmasına yönelik bir şey yoktur(II.öncül)Doğru cevap C seçeneğidir.

15.Lozan Konferansında diğer katılımcılar Türklerden,
I.Azınlık haklarının verilip verilmediğinin Anlaşma devletleri tarafından denetlenmesini
II.Kapitülasyonların sürdürülmesini
III.Musul sorununun sonraki görüşmelere bırakılmasını
IV.Suriye sınırının Ankara antlaşmasıyla belirlenen şekilde kalmasını
Istemiştir.
Bu isteklerden hangileri Türkiye açısından bağımsız devlet anlayışına açıkça aykırıdır?
A)I ve II                     B)I ve III              C)I ve IV
D)II ve III                 E)III ve IV

ÇÖZÜM:Türkiye sınırları içinde her türlü konuda tek söz söyleme yetkisi halkın adına hareket eden TBMM2nindir.TBMM dışında bir başka gücün bu sınırlar içerisinde söz söylemesi bağımsızlığa aykırıdır.I.öncülde azınlıklara hangi hakları vereceğimiz konusuna Türkiye’nin içişlerine karışıldığı görülmektedir.II.öncülde ekonomik alanda tek söz söyleme yetkimiz elimizden alınmak istenmektedir.III.ve IV.öncüllerde ise böyle bir durum söz konusu değildir.Doğru cevap A seçeneğidir.

16.Izmir’de toplanan I.Iktisat kongresinde “ekonominin her kesiminde bağımsızlığın sağlanması ve korunması” bir ilke olarak kabul edilmiştir.
Lozan barış antlaşmasının bu ilkeyi destekleyici hükmü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Boğazlar Komisyonunun kurulması
B)Azınlık mahkemelerine son verilmesi
C)Harp tazminatının Yunanistan’a yüklenmesi
D)Kapitülasyonların kaldırılması
E)Osmanlı dış borçlarının ödenmesinin bazı esaslara bağlanması

ÇÖZÜM:Izmir iktisat Kongresi 17 Şubat 1923’TE Türk Devletinin ekonomik planlamasını yapmış ve ekonomik gelişmeler üzerindeki en önemli engellerden biri olan kapitülasyonların kaldırılması kararını almıştı.Kapitülasyonların kaldırılması Lozan’da diğer devletlere de kabul ettirilmiştir.Doğru cevap D seçeneğidir.

17.Lozan Konferansının birinci döneminde uzun tartışmalara yol açan konulardan biri kapitülasyonlardı.Çünkü imtiyazlı devletler kapitülasyonların devamını istiyorlardı.
Bu durum imtiyazlı devletlerin aşağıdakilerden hangisini kabul etmek istemediklerini göstermektedir?
A)Savaşın sona erdiğini
B)demokratik ilkelerin gerekliliğini
C)Uluslar arası ilişkilerin önemini
D)Ekonominin siyasal ilişkilerini etkilediğini
E)Yeni Türk Devletinin bağımsızlığını

ÇÖZÜM:Kapitülasyonlar yeni Türk devletinin sadece ekonomik gelişmelerinin değil aynı zamanda siyasi ve hukuki olarak ta bağımsızlığını engelliyordu.Itilaf devletleri kapitülasyonları devam ettirerek yeni Türk devletinin bağımsızlığını kazanmasını istememişlerdir.Doğru cevap E seçeneğidir.

18.Itilaf devletleri Londra Konferansına ve Lozan barış görüşmesine hem Osmanlı Hükümetini hem de TBMM Hükümetini davet etmişlerdir.
Itilaf devletlerinin bu iki hükümeti birlikte çağırmalarının amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A)TBMM’yi desteklemek
B)Istanbul Hükümetine güven duyulmadığını göstermek
C)Iki Hükümet arasındaki görüş ayrılığından yararlanmak
D)Demokratik bir tutum ortaya koymak
E)Iki Hükümeti uzlaştırmak

ÇÖZÜM:Itilaf devletleri Türk Kurtuluş savaşında askeri açıdan başarılı olamamışlardı.Bu nedenle amaçlarına ulaşmak için farklı yollara başvurmuşlardı.Bu nedenle Londra Konferansı ve Lozan Barış Görüşmelerine hem Istanbul Hükümetini hem de TBMM Heyetini çağırarak aralarında görüş ayrılığı çıkmasını amaçlamışlardır.Böylece kendi isteklerini kabul ettirebileceklerini düşünmüşlerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

19.Lozan Antlaşmasına göre yabancı okulların önemini Türk Hükümeti düzenleyecek ve denetleyecekti.Bazı okullar bu kurala uymak istemediler ve bağlı oldukları devletlerin elçileri aracılığıyla Türk Hükümetiyle görüşmek istediler.Ancak Türk Hükümeti onlarla bu konuda görüşme yapmayı kesinlikle reddetti.
Türk Hükümeti bu tepkisiyle aşağıdakilerden hangisini korumaya çalışmıştır?
A)Yabancı okulların sayısını
B)Insan haklarını
C)Bağımsız devlet anlayışını
D)Yabancıların kültürlerini
E)Eğitim ve öğretimde ikiliği

ÇÖZÜM:Yabancı okullar Osmanlı Devleti döneminde birçok ayrıcalıklar ile kurulmuşlardı.yeni Türk devleti Lozan antlaşmasında bu okulların denetiminin yeni Türk devletinin elinde olduğunu Itilaf devletlerine kabul ettirdi.Lozan antlaşmasında bu konuyla ilgili olarak alınan karara yabancı devletlerin karışması Türkiye’nin içişlerine karışmak anlamına gelmekteydi.Bu durum bağımsız devlet anlayışına ters düşmekteydi.Doğru cevap C seçeneğidir.

20.Lozan antlaşması ile Türkiye’de yaşayan azınlıklara bazı haklar tanınmıştır.Ancak bu antlaşmada Fener Patrikhanesinden ve onun azınlık oluşturan Rumların temsilcisi veya koruyucusu olduğundan söz edilmemiştir.
Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
A)Rum azınlıklarının siyasi hakları kısıtlanmıştır.
B)Fener patrikhanesi Rumların en büyük patrikhanesi olma özelliğini kaybetmiştir.
C)Türkiye’de yaşayan yabancılar da azınlık statüsündedir.
D)Rum azınlıklara diğer azınlıklardan daha çok ayrıcalık tanınmıştır.
E)Fener Patrikhanesinin siyasal ayrıcalığı yoktur.

ÇÖZÜM:Osmanlı devleti döneminde Fener Patrikhanesi Rumların hem temsilcisi hem de koruyucusu idi.Bu durum Fener Patrikhanesinin siyasi haklara sahip olduğunu göstermekteydi.Lozan antlaşmasında yeni Türk devleti bu durumu kabul etmeyerek fener patrikhanesinin siyasi ayrıcalıklara sahip olmadığını göstermiştir.Doğru cevap E seçeneğidir.


21.Lozan görüşmeleri sırasında Türk Heyetinin hazırladığı “Adil Idare Beyannamesinde TBMM Hükümetinin yabancılara Türk mahkemelerinde tam bir adalet sağlamayı her bakımdan güvence altına alacak güçte olduğu;bu adaleti egemenliğinin bütünüyle kullanarak gerçekleştirebileceği belirtilmiştir.
Türk heyetinin bu beyannameyle,
I.TBMM Hükümetinin yabancıların haklarını korumada kararlı olduğu
II.Türkiye’nin iç işlerine karışılmasını istemediği
III.Yabancılara verilmiş olan ödünlerde değişiklik yapılması gerektiği
Görüşlerinin hangilerini vurguladığı savunulabilir?
A)Yalnız I          B)Yalnız II                  C)Yalnız III
D)I ve II           E)II ve III

ÇÖZÜM:Türk heyeti adil idare beyannamesi ile yabancılara Türk mahkemelerinde tam adalet sağlayacak güçte olduğunu belirtmiştir.Türk heyeti böylece yabancıların haklarını korumada kararlı olduğunu belirtmiştir.Ayrıca bu adaleti egemenliğini bütünüyle kullanarak gerçekleştirebileceğini belirterek iç işlerine karışılmasını istemediğini ifade etmiştir.(I. Ve II.öncüller) III.öncülde geçen yabancılara verilmiş ödünlerden ise hiç bahsedilmemektedir.Doğru cevap D seçeneğidir.

22.Aşağıdakilerden hangisi Lozan Barış antlaşmasına önemli bir uluslar arası antlaşma niteliği kazandırmaktadır?
A)Bu antlaşmayı bütün dünya devletlerinin onaylamış olması
B)Bu antlaşmanın geçerliliğini uzun süre koruyabilmesi
C)Bu antlaşmanın uzun süren görüşmeler sonunda yapılmış olması
D)Bu antlaşmanın bir çok antlaşmaya örnek teşkil etmesi
E)Bu antlaşmayla ilgili tarafların tüm isteklerinin gerçekleşmiş olması

ÇÖZÜM:Bir antlaşmanın önemli bir uluslar arası anlaşma niteliği kazanması geçerliliğini uzun süre koruyabilmesine bağlıdır.C,D ve E seçenekleri diğer tüm antlaşmalarda görülebilecek özelliklerdir.A seçeneğinde verilen bilgi zaten kendi içinde yanlış bir yargıdır.Doğru cevap B seçeneğidir.

23.Lozan Barış antlaşmasının aşağıdaki özelliklerden hangisi bu antlaşmanın uluslar arası düzeyde önemli bir belge haline gelmesinde en az etkilidir?
A)Çok sayıda devlet tarafından imzalanmış olması
B)Türkiye’nin diğer devletlerle ilişkilerinde esas alınması
C)Çeşitli devletlerin ekonomik çıkarlarını sınırlandıran hükümler içermesi
D)Boğazlar için çeşitli devletlerin rol aldığı bir komisyon yönetimini getirmesi
E)Türkiye’de cumhuriyetin ilanına ortam hazırlaması

ÇÖZÜM:A,B,C ve D seçenekleri Lozan barış antlaşmasının uluslar arası düzeyde önemli bir antlaşma olmasının önemli nedenlerindendir.E seçeneğinde belirtilen durumun Lozan antlaşmasının uluslar arası bir önem taşımasına neden olduğu söylenemez.Bu durum daha çok Türkiye’nin kendi siyasi hayatıyla ilgili bir gelişmedir.doğru cevap e seçeneğidir.

24.Ismet Inönü Lozan konferansına katılan devletlere barışın yapılması için egemenlik ve hayat hakkımıza saygı duyulması gerektiğini belirtmiştir.
Ismet Inönü bu tutumuyla Konferans’ta aşağıdakilerden hangisini savunmuştur?
A)Bloklaşma                           B)Korumacılık
C)Uluslar arası eşitlik            D)Kuvvet kullanma
D)Karşılıksız dış yardım alma

ÇÖZÜM:Ismet Inönü’nün Lozan barış konferansına katılan devletlere barışın yapılması için egemenlik hakkımıza saygı duyulması gerektiğinin koşul olarak öne sürmesi uluslar arası eşitlik prensibiyle ilgilidir.Doğru cevap C seçeneğidir.

25.Dış siyasette güçlü ve söz geçer olmanın ön koşulu içte de güçlü olmaktır.
Türkiye’de aşağıdakilerden hangisi buna bir örnektir?
A)Kurtuluş savaşının kazanılmasından sonra Lozan Barış antlaşmasının imzalanması
B)Birinci dünya savaşından sonra Kurtuluş savaşının başlaması
C)saltanatın kaldırılmasından sonra Cumhuriyetin kurulması
D)Cumhuriyetin ilanından sonra halifeliğin kaldırılması
E)Milletler cemiyetine girdikten sonra Balkan Antantının imzalanması

ÇÖZÜM:Öncülde verilen yargıyı destekleyen seçenek A dır.Çünkü Türkiye önce kendi bünyesinde birlikteliğini sağlayarak vatanın düşmandan kurtarılmasını sağladı.Zaten bunun sonucu olarak da Lozan Barış antlaşmasını imzaladı.Doğru cevap A seçeneğidir.

26.Lozan Barış antlaşmasından sonra Türkiye’deki yabancı okulların binalarındaki dini izlerin ve işaretlerin kaldırılmasına karar verilmiştir.
Yalnız bu bilgiye dayanılarak
I.Yabancı okullarda öğrenim görme isteğinin değişmediği
II.Eğitim ve öğretimin devletin denetiminde olduğu
III.Türk kültürünün gelişmesine gereken önemin verildiği
Sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
A)Yalnız I                    B)Yalnız II           C)Yalnız III
D)I ve III                    E)I,II ve III

ÇÖZÜM:Türkiye’deki yabancı okulların binalarındaki dini izlerin ve işaretlerin kaldırılmasına karar verilmesi eğitim ve öğretimin devletin denetiminde olduğu sonucunu ortaya çıkarırı.Doğru cevap B seçeneğidir.

KONUYLA ILGILI ÖYS SORULARI VE ÇÖZÜMLERI
1.Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devleti ile birlikte TBMM Hükümetinin Londra Konferansına çağırılmasında etkili olmuştur?
A)I.Inönü Muharebesi
B)II.Inönü Muharebesi
C)Sakarya meydan muharebesi
D)Başkomutanlık meydan muharebesi
E)Doğu illerinin düşmandan temizlenmesi

ÇÖZÜM:Anlaşma devletleri 6-10 Ocak 1921’deki I.Inönü muharebesinden sonra Londra’da bir konferans toplamışlar ve bu konferansa Osmanlı hükümeti ile TBMM hükümetini birlikte çağırılarak iki Türk hükümeti arasındaki görüş ayrılıklarından yararlanmayı amaçlamışlardır.

2.Ilk TBMM Gümrü Moskova ve Ankara antlaşmalarını hangi devletlerle yapmıştır?
    Gümrü A.        Moskova A.    Ankara A.
A)   Ermenistan   Sovyet Rusya   Fransa
B)   Fransa   Ermenistan   Sovyet Rusya
C)   Ermenistan   Fransa   Sovyet Rusya
D)   Sovyet Rusya   Ermenistan   Fransa
E)   Fransa   Sovyet Rusya   Ermenistan

ÇÖZÜM:Ilk TBMM
Gümrü antlaşmasını Ermenistan
Moskova antlaşmasını Sovyet Rusya
Ankara antlaşmasını da Fransa şile yapmıştır.Doğru cevap A seçeneğidir.

3.TBMM Hükümeti ilk siyasi ilişkilerinin aşağıdaki Avrupa ülkelerinden hangisiyle kurmuştur?
A)Ingiltere                B)Almanya                   C)Fransa
D)Sovyet Rusya         E)Italya
ÇÖZÜM:TBMM hükümeti ilk siyasi ilişkilerinin Sovyet Rusya ile kurmuştur.Iki taraf arasında I.Inönü Muharebesinden sonra 16 Mart 1921’de Moskova antlaşması yapılmıştır.Sovyet Rusya TBMM hükümetini tanıyan ilk Avrupa devleti olmuştur.Rusya’da 1917 yılında çarlık rejimi yıkılmış ve komünist rejimi Avrupa devletleri daha sonra tanımışlardır.Bu durum TBMM hükümeti ile Sovyet Rusya’yı birbirine yaklaştırmıştır.Sovyet Rusya TBMM Hükümetine ekonomik ve askeri teçhizat yardımında da bulunmuştur.Doğru cevap D seçeneğidir.

4.  I.Ankara antlaşması
     II.Gümrü antlaşması
   III.Moskova antlaşması
    IV.Birinci Londra Konferansı
TBMM’nin siyasi alanda bir varlık olarak tanınmasında etkili olan yukarıdaki antlaşmaların kronolojik sırası nedir?
A)I;IV;III;II           B)II;IV;III;I
C)III;I;II;IV           D)IV;III;II;I
E)IV;I;III;II

ÇÖZÜM:Ankara Antlaşması 20 Ekim 1921’de,Gümrü antlaşması 3 Aralık 1920’de,Moskova antlaşması 16 Mart 1921’de,Birinci Londra Konferansı 21 Şubat-12 Mart 1921’de gerçekleşmiştir.Buna göre kronolojik sıra şöyledir:II;IV;III;I Doğru cevap B seçeneğidir.

5.Aşağıdakilerden hangisinin imzalanması TBMM Hükümetinin tanınması ile ilgili olarak Fransa’nın Ingiltere ile görüş ayrılığına düştüğünün bir göstergesidir?
A)Ankara antlaşması           B)Gümrü antlaşması
C)Moskova antlaşması         D)Kars antlaşması
E)Mudanya ateşkes antlaşması

ÇÖZÜM:Fransa 20 Ekim 1921’de TBMM ile yaptığı Ankara antlaşması ile Anadolu’daki askerlerini geri çekmiştir.Fransa’nın bu tutumu Ingiltere ile aralarında görüş ayrılığı olduğunun bir göstergesidir.Ingiltere’nin Anadolu’daki askerlerinin geri çekmesi Mudanya Ateşkes Antlaşmasından sonra olmuştur.Doğru cevap A seçeneğidir.

6.Aşağıdakilerden hangisi Kars antlaşmasının özelliklerinden biri değildir?
A)Türkiye’nin doğu sınırını çizen antlaşmalardan biri olması
B)Kafkas cumhuriyetlerinin Sovyet Rusya’ya bağlanması
C)Kafkas Cumhuriyetleriyle imzalanmış olması
D)Sovyet Rusya’nın yapılmasını öngördüğü bir antlaşma olması
E)Gümrü Antlaşmasından daha sonra imzalanmış olması

ÇÖZÜM:Kars antlaşması 13 Ekim 1921’de TBMM Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri  (Azerbaycan, Gürcistan,Ermenistan)arasında imzalanmıştır.Kafkas cumhuriyetleri bu atlaşma ile Sovyet Rusya’ya bağlanmamıştır.Doğru cevap B seçeneğidir.

7.Milli Mücadele döneminde siyasal konularda birliği sağlamak amacıyla bir takım önlemler alınmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu önlemlerden biri değildir?
A)Lozan görüşmeleri sırasında Meclis içinde görüş ayrılıklarının tehlikeli olması üzerine seçimlere gidilmesi
B)Kuvay-ı Milliye’nin disiplinsiz davranışları karşısında düzenli ordunun kurulması
C)Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için Tekalif-i Milliye Buyruklarının uygulanması
D)Afganistan ile bir dostluk antlaşması yapılması
E)TBMM’nin yetkilerini geçici olarak Başkomutan Mustafa kemal’e bırakması

ÇÖZÜM:Milli mücadele döneminde özellikle siyasal konularda birliğin bozulmamasına özen gösterilmiştir.Çünkü bağımsızlık mücadelesi ancak bu şekilde kazanılabilirdi.A,B,C ve E seçeneklerinde verilenler birliği sağlamak için yapılmıştır.D seçeneğinde verilen Afganistan ile dostluk antlaşması yapılması TBMM’nin dış politikada itibarını artıran bir gelişmedir.Doğru cevap D seçeneğidir.

8.Sovyet Rusya TBMM Hükümeti ile Moskova antlaşmasını yapma gereğini aşağıdakilerin hangisinden sonra duymuştur?
A)Italyanların işgal ettikleri Anadolu topraklarından çekilmesi
B)Birinci Inönü Savaşının kazanılması
C)Sakarya savaşının kazanılması
D)Fransa’nın TBMM Hükümeti ile Ankara antlaşmasını yapması
E)Anlaşma devletlerinin Yunanistan ile Türkiye arasında ateşkes önerisinde bulunulması

ÇÖZÜM:Sovyet Rusya TBMM Hükümetini tanıyan ilk Avrupa devleti olmuştur.I.Inönü Savaşından sonra TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında Moskova antlaşması yapılmıştır.Doğru cevap B seçeneğidir.

9.Aşağıdakilerden hangisi Mudanya Ateşkes antlaşmasına ortam hazırlayan nedenlerden biri değildir?
A)Yunan ordusunun Türk ordusu karşısında yenilmesi
B)Ingiltere Hükümetinin Türkiye ile yeni bir savaş olasılığı karşısında yalnız kalması
C)Ingiltere dominyonlarının savaştan bıkması
D)Mustafa Kemal’in diplomatik çabaları
E)Fransa ve Italya’nın Türklere karşı yeniden savaşa gireceği düşüncesi

ÇÖZÜM:11 Ekim 1922’de imzalanan Mudanya Ateşkes antlaşması Büyük Taarruzun başarıyla sonuçlanması üzerine yapılmıştır.Bu antlaşmanın yapılmasında A,B,C ve D seçeneklerindeki gelişmeler etkili olmuştur.E seçeneğinin bu antlaşmanın yapılmasında herhangi bir etkisi olmamıştır.Çünkü Italya II.Inönü savaşından sonra Fransa da Sakarya savaşından sonra askerlerini Anadolu’dan geri çekmişlerdi.Italya ile Fransa’nın Türklere karşı yeniden savaşa girme amacı olmamıştır.Doğru cevap E seçeneğidir.

10.1 kasım 1922’de kabul edilen bir kanunla saltanat kaldırılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu kanunun kabul edilmesini çabuklaştırılmıştır?
A)Düzenli ordunun kurulması
B)Birinci Inönü savaşının kazanılması
C)Londra Konferansının toplanması
D)Yeni bir anayasanın kabul edilmiş olması
E)Lozan’da yapılacak barış görüşmelerine Osmanlı Hükümetinin de çağırılması

ÇÖZÜM:23 Nisan 1920’de ilk TBMM’nin açılmasıyla yeni bir Türk devleti kurulmuştur.Ancak o günün koşullarında devletin rejimi belirtilmemiştir.Aynı zamanda Mustafa Kemal Paşa saltanat ve halifelik makamının birleştirici gücünden de yararlanmaya çalışmıştır.Kurtuluş savaşı sona erdikten sonra Mustafa Kemal Paşa ulusal egemenliğe ters düşen bu iki kurumu kaldırmak için fırsat kollamaya başlamıştır.Itilaf devletleri Lozan Barış görüşmelerine TBMM ile birlikte Istanbul Hükümeti’ni de çağırınca TBMM 1 kasım 1922’de saltanatı kaldırdı.Böylece Osmanlı devleti resmen sona erdi ve Lozan görüşmelerine katılması engellendi.doğru cevap e seçeneğidir.

11.Aşağıdakilerin hangisinde Yunanlıların Doğu Trakya’yı boşaltması hükmü yer almaktadır?
A)Ankara antlaşması
B)Moskova antlaşması
C)Mudanya ateşkes antlaşması
D)Sevr antlaşması
E)Montrö antlaşması

ÇÖZÜM:Yunanlıların doğu Trakya’yı boşalması hükmü Mudanya ateşkes antlaşmasında yer almıştır.doğru cevap C seçeneğidir.

12.Aşağıdakilerden hangisi Lozan Barış görüşmelerine yalnız Boğazlar rejimini ilgilendiren konularda katılan devletlerden biridir?
A)Italya           B)Yunanistan              C)Sovyet Rusya
D)Ingiltere      E)Fransa

ÇÖZÜM:Lozan Barış görüşmelerine Italya Ingiltere Fransa ve Yunanistan başından itibaren katılmıştır.Boğazlar çok önemli bir geçit olduğundan dolayı bununla ilgili görüşmelere Karadeniz’e kıyısı olan devletlerinde katılması gerekirdi.Bu devletlerden biri de Sovyet Rusya’dır.Doğru cevap C seçeneğidir.

13.Lozan görüşmelerinde Lord Curzon Mondros Ateşkes Antlaşmasını öne sürmüş buna karşılık Ismet Paşa Mudanya Ateşkes Antlaşmasından sonra Lozan’a gelindiğini söylemiştir.
Ismet Paşanın bu sözü aşağıdakilerden hangisini savunduğunun bir göstergesidir?
A)Paris Konferansını         B)Cemiyeti Akvamı
C)Misakı Milliyi                 D)Saltanatın kaldırılmasını
E)Laik devlet anlayışını

ÇÖZÜM:Kurtuluş savaşının amacı vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığını korumaktı.Bunun için Amasya Genelgesi yayımlanmış Erzurum ve Sivas’ta kongreler toplanmıştır.Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlar Misakı Milli belgesinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.Misak-ı Milli ile ulusal sınırlar çizilmiş ve Türklerin çoğunlukta bulunduğu yerlerin düşmen işgalinden kurtarılması amaçlanmıştır.Ismet Paşa Lozan görüşmelerinde Misak-ı Milli’yi savunmuştur.Doğru cevap C seçeneğidir.
14.Lozan Konferansında,
   I.Fener patrikhanesinin Istanbul’da bırakılması
II.Türk ve Rum ahalinin değiştirilmesi
III.Rodos ve Oniki ada ile Meis’in Yunanistan’a    verilmesi
IV.Dış borçların ödenmesi koşulları
V.batı Trakya’nın Yunanistan’a bırakılması
VI:Azınlıklara bazı haklar tanınması
Konularından hangileri görüşülmemiştir?
A)I ve II       B)II ve III        C)III ve V
D)IV ve V      E)V ve VI

ÇÖZÜM:Rodos Oniki ada ve Meis’in Italya’nın egemenliğinde olduğundan batı Trakya da Noyyi antlaşması ile Yunanistan’a verildiğinden dolayı bu konular Lozan Konferansında görüşülmemiştir.Doğru cevap C seçeneğidir.

15.Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Mudanya ateşkes görüşmelerinin başlamasında en büyük etken olmuştur?
A)Fransa ile Ankara antlaşmasının imzalanması
B)Fransa ve Italya’nın Ingiltere’ye baskısı
C)Batı Anadolu’nun işgalden kurtarılması
D)Sovyet Rusya’nın TBMM Hükümetini desteklemesi
E)Londra konferansının toplanması

ÇÖZÜM:Mudanya ateşkes görüşmeleri Batı cephesinde Büyük Taarruz başarılı olduktan sonra başlamıştır.Batı Anadolu işgalden kurtarıldıktan sonra 3-11 Ekim 1922 tarihlerinde Mudanya ateşkes görüşmeleri yapılmıştır.Doğru cevap C seçeneğidir.

16.Lozan barış görüşmelerinde aşağıdakilerden hangisi Türkiye ile Fransa arasında görüşme konusu olmamıştır?
A)Osmanlı borçları         B)Türkiye-Suriye sınırı
C)Kapitülasyonlar           D)Nüfus mübadelesi
E)Yabancı okullar

ÇÖZÜM:Lozan görüşmelerinde Nüfus Mübadelesi (değiş tokuş) Türkiye ile Yunanistan arasında görüşme konusu olmuştur.Doğru cevap D seçeneğidir.

[PeRi]

TESEKKÜRLER ÖĞRETMENIM