Anadolu Selçuklu Devleti Kültür ve Medeniyet

TÜRKİYE (ANADOLU) SELÇUKLU DEVLETİ (1075-1308)

Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti‘nin kurucusu Süleyman Şah’tır. 1074’te Anadolu’ya gelen Süleyman Şah önce Konya ve çevresini, ardından İznik’i ele geçirdi. İznik’i başkent yaparak Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti’ni kurdu (1075).

1. Kılıçarslan: I. Haçlı Seferi‘ne karşı mücadele etti. Ancak İznik ve Batı Anadolu’yu kaybetti. Devletin başkentini Konya’ya taşıdı. Anadolu içlerinde yıpratma savaşlarıyla Haçlılara karşı büyük kayıplar verdirdi.
2. Mesut: II. Haçlı Seferi’ne katılan orduyu Konya önlerinde yendi. Bu dönemde bayındırlık faaliyetlerine önem verildi.
3. Kılıçarslan: III. Haçlı Seferi’ne karşı mücadele etti. Danişmentlilere son vererek, Anadolu’nun siyasi birliğini sağladı. Denizli yakınlarındaki Miryakefalon denilen yerde Bizans ordusu­nu ağır yenilgiye uğrattı.

1176 yılında kazanılan miryakefelon ile;

• Anadolu Türkmen birliği büyük ölçüde sağlandı.
• Anadolu’nun Türk yurdu olacağı ve böyle ka­lacağı kesinleşti.
• Bizans vergiye bağlandı.
• Avrupalı tarihçiler Anadolu’dan Türkiye (Türk-yurdu) olarak bahsetmeye başladılar.
• Bizans artık Türkler’i Anadolu’dan atma ümidi­ni kaybetti, saldırıdan savunmaya geçti.
• Bizans’ın çağrısı üzerine III. Haçlı Seferi baş­ladı.

1. Gıyasettin Keyhüsrev: Antalya’yı alarak burada ilk Selçuklu donanmasını kurdu. Deniz ticaretine önem verdi. Venediklilerle bir ticaret antlaşması yaptı.

İzzettin Keykavus: İç ve dış ticaretin gelişmesi için çalıştı. İtalyan devletleriyle ticaret antlaşmaları yapıldı. Sinop alınarak bir ithalat ve ihracat limanı haline getirildi.

1. Aleaddin Keykubat: Türkiye (Anadolu) Selçukluları en parlak devrini bu dönemde yaşadılar. Alanya’yı (Alâiye) alarak burada tersane kurdu. Kırım’a gönderdiği bir donanma önemli ticaret limanlarından Suğdak’ı aldı. Böylece Karadeniz ticareti gelişti.1230 yılında Harzemşahlar Dev­leti’nin yıkılmasına, Moğollarla Türkiye (Anadolu) Selçukluların komşu durumuna gelmesine neden oldu.
2. Gıyasettin Keyhüsrev: Bu dönemde devlet iyi idare edilemedi. Orta Anadolu’da Babailer tarafından büyük bir isyan çıkarıldı. Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti’nin zayıfladığını fark eden Moğollar Anadolu’ya girdiler.

 

Türkiye (Anadolu) Selçuklularının son dönemlerinde ise devlet içinde önemli bunalımlar ortaya çıkmıştır. Dönemin en önemli olayı Baba İshak İsyanı’dır (1240).

Baba İshak İsyanı’nın zorla bastırılması, Selçuklular’ın zayıfladığını ortaya çıkarmış ve Moğollar’ın Anadolu’yu işgaline ortam hazırlamıştır.

1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı’nda Selçuklular yenildiler.

 

Kösedağ Savaşı sonucunda;

• Kayseri, Sivas ve Erzincan Moğolların eline geçti.
• Anadolu’da can ve mal güvenliği kalmadı. Birçok sanat eseri yakılıp yıkıldı.
• Anadolu Moğol hakimiyetine girmiştir.
• Sivas ve Kayseri yağmalanmıştır.
• Anadolu Moğollar tarafından yarım yüzyıl sömürülmüş ve Selçuklular Moğollar’a vergi verme­ye başlamıştır.
• Anadolu’nun değişik yerlerinde beylikler kurulmuştur.
• Şehzadeler arasında taht mücadeleleri başlamıştır.
• Moğollar, Selçuklu topraklarını üç kardeş arasında paylaştırarak ülkeyi bölmüşlerdir.
• Anadolu Selçuklu Devleti parçalanmış ve yıkılışa geçmiştir.
• 1077’de kurulan Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti Mesut’un ölümü ile 1308’de yıkıldı.